Παραθέτω μια σειρά ανταλλαγής μηνυμάτων μεταξύ του Δρος Γιώργου Πάντου (ΓΠ), του Δρος Θόδωρου Καρούμπαλη (ΘΚ) και εμού (ΠΚ) σχετικά με την πορεία του τόπου μας και την αγωνία που μας διακατέχει για το μέλλον. Κανείς μας δεν είναι οικονομολόγος, αλλά προσπαθούμε με όπλο την κοινή λογική να κατανοήσουμε την καλύτερη, ή έστω τη λιγότερο χειρότερη πορεία για τη γενιά μας.
ΓΠ: Χρειάζονται πολλές μεταρρυθμίσεις που κανείς δεν έχει τα κότσια να τις κάνει και αντ’αυτού κάνουν εγκλήματα (π.χ. αντί να κάνουν απολύσεις στο Δημόσιο, κατεβάζουν τους μισθούς σε επίπεδα εξαθλίωσης και στη συνέχεια θα αναγκαστούν να κάνουν KAI απολύσεις). ΟΜΩΣ, τί προοπτική έχουμε αν καταβάλλουμε το 80% του ΑΕΠ για εξόφληση δανείων/τόκων? Δεν είναι αυτό αργός θάνατος? Έχουν βάση προτάσεις όπως π.χ. της Παναρίτη για πάγωμα αμυντικών δαπανών για κάποια χρόνια με εγγύηση της εδαφικής μας ακεραιότητας από την ΕΕ? Δε νομίζω...
Στο καθεστώς όπου έχουμε υπαχθεί τί περιθώρια άσκησης αυτόνομης εξωτερικής/ενεργειακής πολιτικής έχουμε? Κανένα. Η ενέργεια ίσως είναι κάποια διέξοδος αλλά το δικαίωμα εκμετάλλευσης έχει παραχωρηθεί. Βάσει του μνημονίου εκχωρήσαμε όλη την περιουσία του Δημοσίου σε μια Α.Ε. με την οποία συνεργαζόμαστε πλέον –ως δημόσιο- για το (ξε)πούλημα της όποιας περιουσίας σε τιμές εκποίησης. Μήπως τελικά είναι καλύτερα να τα παίξουμε όλα για όλα ρισκάροντας με μια μονομερή στάση πληρωμών και διαγραφή μέρους του χρέους, να ζητήσουμε ένα νέο –πιό λογικό- μνημόνιο και αν δεν το δεχτούν και μας “πετάξουν” εκτός ευρώ τουλάχιστον να πεθάνουμε όρθιοι? Δεν έχω απάντηση σε αυτό, αλλά μπροστά στους δυο θανάτους στέκομαι αναποφάσιστος. Πραγματικά στη φιλοσοφία του μνημονίου δε βλέπω καμία προοπτική για τη χώρα. Αν βλέπεις κάτι θετικό, θα χαρώ πολύ να μου το εξηγήσεις για να νοιώσω λίγο καλύτερα :)
ΠΚ: Από τη στιγμή που το Δημόσιο χρέος έχει προδιαγεγραμμένη πορεία σε απόλυτα μεγέθη μετά το PSI, όλο το παιχνίδι παίζεται στο ΑΕΠ. Το μυστικό είναι να αυξηθει το ΑΕΠ. Για να αυξηθεί το ΑΕΠ θες ανάπτυξη. Για να επιτευχθεί αναπτυξη θες εισροη κεφαλαιων. Αυτό έχει δυο προυποθεσεις: πρώτον να σταθεροποιηθεί (ανακεφαλαιοποιηθεί) το τραπεζικο συστημα για να διοχετευσει ρευστότητα στην πραγματικη, την ιδιωτική, οικονομία και δευτερον να αυξηθεί η ανταγωνιστικότητα της ίδιας της οικονομίας για να προσελκύσει εξωστρεφείς (προσοχή στο επίθετο, εξωστρεφεις) επενδύσεις από το εσωτερικό και το εξωτερικό. Ανεξάρτητα από τις μπαρούφες που ακούγονται, επειδή η ανταγωνιστικότητα είναι ένα κλάσμα, και στον παρονομαστή της βρίσκεται το κόστος παραγωγής, η μείωση των μισθών ΕΙΝΑΙ ο βασικός μηχανισμός βελτίωσης της. Παράλληλα, πράγματι, χρειαζονται και αλλαγές που βελτιώνουν τον αριθμητή αλλά αυτές είναι πιο αργές και τις περιέχει το Μνημονιο (ξεκαθαρο φορολογικό σύστημα, υποδομές, δικαστική επάρκεια κλπ). Αυτά προβλέπει το Μνημόνιο. Για την ακρίβεια, όπως πολύ σωστά άκουσα να λέει ο επικεφαλής της "Δημιουργίας, Ξανά", Θάνος Τζήμερος, το Μνημόνιο περιέχει το 80% των εξαγγελιών ΝΔ και ΠΑΣΟΚ στις προεκλογικές εκστρατείες 2000-2009 (και που φυσικά δεν υλοποιηθηκαν ποτέ). Το Μνημόνιο δεν είναι αργός θάνατος. Ούτε όμως είναι συνταγή αντιμετωπισης του Δημόσιου Χρέους (σε καμιά περίπτωση). Είναι ένα σετ οδηγιών για το πως μετατρέπεις μια ημι-σοβιετική οικονομία σε μια ελεύθερη δυτική οικονομία. Πονάει πολύ βραχυπρόθεσμα, αλλά είναι η μόνη βιώσιμη προοπτική σου. Take it or leave it. Ακόμα και αν μπορούσαμε να αρνηθούμε το χρέος, το μνημόνιο έπρεπε να το ακολουθήσουμε ή να φτιάξουμε ένα δικό μας, που θα κατέληγε να έχει λίγο πολύ τα ίδια μέτρα: μειώσεις μισθών, οπωσδήποτε συντάξεων και απολύσεις στο Δημόσιο (λιτότητα για ισοσκελισμό του ελλείμματος) και φιλελευθεροποίηση του ιδιωτικού τομέα (ανάπτυξη). Απλά σε αυτή την περίπτωση θα έπρεπε να γίνει με ένα ασθενές νόμισμα. Ενώ τώρα θα το κάνεις τουλάχιστον με σχετική συναλλαγματική σταθερότητα. Και πάλι, your call. Επιμένω, πάντως και απόλυτα σοβαρά: Αφού ο λαός δεν θέλει Μνημόνιο/Ευρώπη, το σωστό είναι να δοκιμάσουν οι αντιμνημονιακές δυνάμεις την τύχη τους. Δεν γίνεται να ζουμε απο εδω και περα με τη δευτερη σκεψη οτι υπηρχε και άλλος δρομος και δεν τον ακολουθησαμε, ή ότι υπάρχει και ένας άλλος, πιο σοσιαλιστικός, παράδεισος που προσπεράσαμε.
Υ.Γ. Η ενεργεια είναι καλή επενδυση αλλα ΔΕΝ μπορει να αντιμετωπισει 300 δις ευρω χρεος ούτε σε βαθος 20ετιας. Επι τη ευκαιρια, σε ποιον παραδόθηκε το δικαιωμα εκμετάλλευσης;
ΓΠ: Σε κάθε περίπτωση, δεν αντιλαμβάνομαι το εξής: Ανεξάρτητα από το πού θα προέλθουν τα κεφάλαια για την ανάπτυξη, πως θα τονωθεί η αγορά, πώς θα κυκλοφορήσει χρήμα εσωτερικά? Με ανεργία στο 25% και αυξητικές τάσεις, με μισθούς κάτω από το όριο τις φτώχειας, με εργαζόμενους χωρίς κίνητρα και χωρίς προοπτικές τί να περιμένεις? Μπορεί να λειτουργήσει έτσι μια οικονομία? Ποιοί πελάτες θα έχουν τα χρήματα να πληρώσουν στην επιχείρησή σου? Ή θα ρίξεις -αναλογικά με τη μείωση του πραγματικού εισοδήματος- το κόστος κατά 70-80% για να είσαι "ανταγωνιστικός"? Εκτός αν το εξωστρεφές μοντέλο στο οποίο αναφέρεσαι αφορά την παροχή π.χ. τουριστικών υπηρεσιών σε (ξένους) τουρίστες, την εξαγωγική δραστηριότητα επιχειρήσεων που θα δουλεύουν με εισαγόμενους εργαζόμενους (για να έχουν μισθούς Βουλγαρίας) κτλ. Αλλιώς δεν βλέπω τρόπο να υλοποιηθούν αυτά που λες. Πιστεύεις ειλικρινά ότι αν σε ένα εργαζόμενό σου δίνεις μισθό €500 θα κάνεις την επιχείρησή σου σου πιο ανταγωνιστική? Αν ως εργαζόμενος έχεις μισθό €500-850 που προφανώς δεν επαρκεί για να ζήσεις, ούτε να καλύψεις τα πάγια έξοδά σου (ενοίκιο/δάνειο, λογαριασμοί κτλ.) και σου απαγορεύεται ουσιαστικά να κάνεις ο,τιδήποτε για να αυξήσεις τα πενιχρά αυτά έσοδά σου, ποιές επιλογές έχεις? 1) Μετανάστευση 2) Μαύρη εργασία 3) Κίνημα ΔΕΝ ΠΛΗΡΩΝΩ 4) Να γίνεις κλέφτης Ποιά από αυτές αυξάνει τους δείκτες της οικονομίας? Για τις απολύσεις συμφωνώ ότι είναι απαραίτητες -και τελικά αναπόφευκτες- αλλά προφανώς στη χώρα μας θα γίνουν χωρίς καμία λογική (βλέπε εφεδρεία). Υπάρχει βέβαια κι ένα θέμα κοινωνικής δικαιοσύνης και αξιοπιστίας του κράτους. Εννοώ ότι το κράτος προσλάμβανε κατά καιρούς ανθρώπους που δεν μπορούσαν να προσφέρουν τίποτα (δεν είχαν καμία ειδική γνώση/δεξιότητα και συνήθως ούτε διάθεση), τους τοποθέτησε σε θέσεις όπου ήταν εντελώς περιττοί και τους συντήρησε (καλο)πληρώνοντάς τους για πολλά χρόνια και παρέχοντάς τους εγγύηση μονιμότητας. Όταν αυτοί είναι πλέον τώρα συνταξιούχοι ή σε ηλικία 50+, εξακολουθούν να παραμένουν φύρα για την οικονομία και την κοινωνία, αλλά απολύοντάς τους μήπως δημιουργηθεί άλλο ένα ντόμινο προβλημάτων? [Γι'αυτό το θέμα έχω μια λύση] (σ.σ. "... αλλά δεν χωράει το περιθώριο να την αναπτύξω.";;; :-) ) Ελπίζω να μην ακούγονται λαϊκίστικα τα προαναφερθέντα. Και από τη στιγμή που δεν προτείνω εύκολες λύσεις, δε νομίζω πως είμαι λαϊκιστής. Δυστυχώς όμως, δεν έχω να προτείνω καθόλου λύσεις. Αυτό που βλέπω είναι ότι μετά και την πλήρη απομυθοποίηση της φούσκας του σύριζα, στις επόμενες εκλογές θα ενισχυθεί το "μνημονιακό" μπλοκ αλλά δε θα αποφύγουμε την -ολέθρια- πτώχευση σε συνδυασμό με έξοδο από το ευρώ. Και τότε θα προβάλλουν την εύκολη δικαιολογία πως για την αποτυχία ευθύνονται οι εκλογές της 6ης Μαΐου, το αποτέλεσμά τους και όσα ακολούθησαν. Μακάρι να κάνω λάθος...
Υ.Γ. Η εκμετάλλευση της ενέργειας παραχωρείται με 2 τρόπους: 1) πρόγραμμα ΗΛΙΟΣ 2) υδρογονάνθρακες που δε θα εκμεταλλευτούμε παρά μόνο με δυσμενέστατους -για μας- όρους "συνεκμετάλλευσης"
ΠΚ: Το έλλειμμα του προϋπολογισμού είναι ξεκάθαρα πρωτογενές με στοιχεία 2011, αλλά και 2012. Αναφορές: http://bit.ly/IPyON7 (Τα στοιχεία είναι από το φυλλάδιο του ΣΥΡΙΖΑ αλλά προέρχονται από το δελτίο του προϋπολογισμού Δεκ 2011) http://t.co/yuhd8HEb (Στοιχεία εκτέλεσης προϋπολογισμού Ιαν 2012, μήνας που θεωρείται καλός λόγω αυξημένων φορολογικών εσόδων από ρυθμίσεις και πάλι εμφανίζεται πρωτογενές έλλειμμα, παρά την κατακόρυφη μείωση των εξοπλιστικών δαπανών) Το έλλειμμα είναι ξεκάθαρα πρωτογενές. Δεν λύνεται μόνο με απολύσεις, χρειάζονται περικοπές μισθών και -κυρίως- συντάξεων. Στο παραπάνω μπορείς να δεις ότι το ποσό που δαπανήθηκε για τόκους το 2011 είναι πράγματι 7,5% του ΑΕΠ. Όμως μετά το PSI, θα είναι κάτω από 6% του ΑΕΠ. Πάμε παρακάτω. Υπάρχει μια παρανόηση. Ρωτούν κάποιοι: «Αν μειωθούν οι μισθοί,πώς θα κινηθεί η οικονομία;» Σε πρώτη φάση φαίνεται λογικό, αλλά είναι εντελώς παράλογο. Κρατάς ψηλά τους μισθούς σε μια οικονομία που είναι κλειστή, δεν έχει διαρροές και ανακυκλώνονται τα χρήματα εσωτερικά (επιφανειακό ολοκλήρωμα των διανυσμάτων εσόδων-εξόδων κοντά στο μηδέν) ή που είναι ισχυρά εξαγωγική και το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών είναι θετικό. Όταν όμως το σύστημα, η οικονομία, είναι ανοιχτή, έχει δηλαδή εισαγωγές-εξαγωγές, και μάλιστα το παραπάνω ολοκλήρωμα είναι ισχυρά θετικό (δηλαδή έχεις αρνητικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγων, δηλαδή φεύγουν περισσότερα λεφτά έξω από ότι μπαίνουν), τότε πρώτο σου μέλημα είναι να την αποπληθωρίσεις, να την μειώσεις, να κόψεις μισθούς για να πνίξεις την κατανάλωση. Ερώτημα: "δεν θα πληγούν οι επιχειρήσεις που απευθύνονται στην εσωτερική κατανάλωση;" Απάντηση: ναι, και πολλές θα κλείσουν, θα χρεοκοπήσουν, θα αυξηθεί η ανεργία κλπ. Αυτό όμως είναι ένα απαραίτητο καθαρτήριο, σα να καίγεται το δάσος, ώστε τα νέα φυτά (επιχειρήσεις) που θα προκύψουν να απευθύνονται στην εξωτερική κατανάλωση και μάλιστα με πλεονεκτικούς (ανταγωνιστικούς) όρους (επίσης θα επιβιώσουν όσες επιχειρήσεις προσαρμοστούν, όχι τιμολογιακά, αλλά με όρους target group). Πολλοί επίσης προβάλλουν το ψευδοεπιχείρημα: αν η λύση ήταν να φτάσουμε σε μισθούς Βουλγαρίας, τότε η Βουλγαρία γιατί δεν εχει ανάπτυξη; Είναι ψευδοερώτημα. Η Βουλγαρία έχει χαμηλή ανταγωνιστικότητα γιατί εκτός από χαμηλούς μισθούς (παρονομαστή) έχει και χαμηλή παραγωγικότητα (αριθμητή). Εμείς, με δεδομένη την παραγωγικότητα (που έχει χαμηλό correlation με τους μισθούς), μειώνουμε τον παρονομαστή μας (correlation με μισθούς κοντά στο 1), άρα ανεβάζουμε την ανταγωνιστικότητά μας. Θα είναι πιο συμφέρον να παράξει κάποιος κάτι στην Ελλάδα από ότι στην Βουλγαρία, ακόμα και αν οι μισθοί είναι ίσοι. Τα παραπάνω είναι απλή λογική. Δεν θελει πολύπλοκη σκέψη, ουτε χαοτικά συστήματα. Δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις. Κάναμε ένα μεγάλο δρόμο κατεβαίνοντας και θα έχουμε πολλά θύματα ανεβαίνοντας. Αλλά το Καθαρτήριο πρέπει να το περάσουμε. Είτε εντός ευρώ είτε εκτός. Είτε με ΓΑΠ είτε με Τσίπρα. Είτε με Μάνο είτε με Καμμένο.
ΓΠ: Το πρόβλημα είναι ότι άλλο κόμμα έχει το πιο καλό πρόγραμμα, άλλο πιο αξιόλογα στελέχη, άλλο καλύτερη επικοινωνιακή τακτική, αλλά σε κανένα δε μπορείς να έχεις εμπιστοσύνη ότι θα μείνει στο πρόγραμμά του, ότι θα τα καταφέρει, ότι δε θα κάνει ανακυβίστηση... Επίσης, κανένας δεν αποφεύγει τους μαϊντανούς στα ψηφοδέλτιά του (βλέπε Βαλλιανάτο, Ρεπούση, Τάσο Μητρόπουλο κτλ)
ΠΚ: Ωπα, ώπα... ο Βαλλιανάτος μπορεί να είναι τρολλ, όπως ακουσα ενα φιλο να λεει, αλλά είναι αξιόλογος. Ο Μάνος έχει καλά στελέχη, ο ίδιος είναι το πρόβλημα. Η Ρεπουση τι σε πείραξε;
ΓΠ: Σε τί συνίσταται το “αξιόλογος”? Πάντως και αξιόλογος να είναι δεν μπήκε γι’αυτό στο ψηφοδέλτιο αλλά για να προσελκύσει μια συγκεκριμένη μερίδα του εκλογικού σώματος. Η Ρεπούση δε με πείραξε αλλά με ενοχλεί ο ...συνωστισμός.
ΠΚ: Ο Βαλλιανάτος δεν μπήκε ως μαιντανός στο ψηφοδέλτιο, ήταν Πρόεδρος της ΦΙΣ με την οποία συνεργάστηκε ο Μάνος. Η Ρεπούση το παράκανε με το συνωστισμό αλλά το βιβλίο της δεν ήταν εν γένει κακό.
ΓΠ: Παρεπιμπτώντος, ο Βαρουφάκης είχε πει πριν τις εκλογές ότι βάση προγράμματος θα ψήφιζε Μάνο.
ΠΚ: Ναι, αλλά έβαλε περισσότερες ψήφους στην σακούλα υπέρ του Τσίπρα.
ΓΠ: Φυσικά, το είπε άλλωστε ότι με την καρδιά του ψηφίζει συριζα. Αλλά με βάση το πρόγραμμα θα ψήφιζε Μάνο.
ΠΚ: Ο Βαρουφάκης γράφει υπέροχα, αλλά στις αναλύσεις του δεν καταγράφει τον βασικό μηχανισμό με τον οποίο θα επιστρέφουν λεφτά στην ελληνική οικονομία, εκτός από ένα απροσδιόριστο «οι Ευρωπαίοι θα αναγκαστουν να χρηματοδοτουν της Τράπεζες». Όλο του το πλάνο είναι σαν ένα καλοστημένο Paper που στηρίζεται σε μια βασική υπόθεση η οποία μπορεί να είναι λανθασμένη.
ΓΠ: Στο ζουμί τώρα: συμφωνούμε ότι στη λογική του κλειστού συστήματος δεν έχουμε καμιά τύχη. Πρέπει πάσει θυσία το σύστημα να γίνει ανοικτό και να αρχίσει τα παρε-δώσε με το περιβάλλον του.
ΠΚ: Αντίθετα, είμαστε ορθάνοιχτο και εξώθερμο σύστημα. Εισάγουμε τα πάντα και εξάγουμε μόνο χρήματα.
ΓΠ: ΝΑι, είμαστε μονο στο πάρε. ΟΜΩΣ πρέπει να παραμείνει ζωντανό στο εσωτερικό. Οι μισθοί, πέρα από το ότι διαμορφώνουν το μισθολογικό κόστος, άρα τον παρονομαστή, είναι το βασικό στοιχείο που διατηρεί ζωντανή την καρδιά του συστήματος. Αλλιώς, η μεταβολή του συστήματος θα είναι ισοβαρής ΣΥΜΠΙΕΣΗ.
ΠΚ: Όχι, οι μιθοί κρατούν ζωντανό το εσωτερικό εμπόριο, όχι το εξωτερικό, που είναι απαραίτητο για να μπουν χρήματα στο σύστημα. ΤΟ εξωτερικό το πνίγουν.
ΓΠ: Επιπλέον, όταν το δάσος καεί, έχεις την πολυτέλεια να βλέπεις την ξέρα μέχρι να περάσουν 10 χρόνια και να βγουν τα νέα δέντρα. Στην αγορά έχεις αυτή την πολυτέλεια?
ΠΚ: Όχι, αλλά δεν έχεις και άλλη επιλογή.
ΓΠ: Αυτό φοβάμαι. Στο μεσοδιάστημα, πώς και από πού θα προμηθεύονται οι καταναλωτές τα απαραίτητα προς το ζην ??? Θα μπορούν να ψωνίζουν π.χ. ρούχα μόνο από Κινέζους και τρόφιμα ληγμένα από ξένες αλυσίδες φθηνών S.M. Πάλι χαλάει το ισοζύγιο...
ΠΚ: Έτσι είναι. Αλλά και πάλι, δεν υπάρχει άλλη επιλογή.
ΓΠ: Δε μου απάντησες στο ερώτημα με τις επιλογές του χαμηλά αμοιβόμενου εργαζομένου.
ΠΚ: Επίτηδες δεν απάντησα: θεωρώ ότι είναι λάθος όταν σκέφτεσαι θέματα μακροσκοπικής πολιτικής να προσπαθείς να την ανάγεις σε μικροσκοπικό επίπεδο. Όλες οι πολιτικές αποφάσεις έχουν νικητές και ηττημένους, το σημαντικό κριτήριο είναι αν προάγουν γενικά την κοινωνία, όχι ειδικά μια μικρή ή μεγάλη ομάδα. (Π.χ. αν πρέπει να αποφασίσεις αν θα έχεις ή όχι θανατική ποινή στη χώρα, δεν μπορείς να σκεφτείς πώς νιώθει ο συγγενής του θύματος (οπότε θα την υποστηρίξεις λυσσαλέα) ούτε το πώς θα σκέφτεται ο συγγενής του θύτη. Πρέπει να κρίνεις αν η θανατική ποινή προάγει ή όχι την κοινωνία στο σύνολό της. Με την ίδια λογική, δεν καταλαβαίνω το επιχείρημα «μα ο άνεργος τι θα κάνει χωρίς επίδομα;» ή «ο συνταξιούχος πώς θα ζήσει με μειωμένη σύνταξη;» όταν κρίνεται το μέλλον μιας ολόκληρης κοινωνίας.)
ΓΠ: Έτσι όπως τα καταφέραμε, ο συνταξιούχος κι όσοι ζουν από αυτόν είναι το 70% της κοινωνίας. Βάλε κι άλλο 30% ο χαμηλόμισθος. Τί μένει? Ο -ηθικός- προβληματισμός μου είναι αν μιλάμε για οικονομική ΠΟΛΙΤΙΚΗ ή για οικονομική διαχείριση. Στην πρώτη περίπτωση πρέπει να ληφθούν υπόψη και οι πολίτες.
ΠΚ: Ακριβώς, πρέπει να ληφθούν υπόψη οι πολίτες και σε βάθος χρόνου. Για να μην αποφύγω την απάντηση, δεν υπάρχουν επιλογές. Ο χαμηλά αμοιβόμενος εργαζόμενος, όπως και η μικρή και η μεγάλη επιχείρηση, προσαρμόζεται ή εξοντώνεται. ΤΟ να προσπαθεί κάποιος να αναδιανείμει πλούτο που δεν υπάρχει, δεν έχει νόημα. Tough luck – ας πρόσεχε το ’81, τώρα είναι αργά.
ΓΠ: Ε, το ‘81 δεν πρόσεξε. Και στη συνέχεια δεν πρόσεξε. Κι όχι μόνο το εκλογικό σώμα αλλά ούτε οι πολιτικοί. Ο χοντρός δεν είχε άδικο στο “μαζί τα φάγαμε” (απλά δεν έπρεπε να το πει). Πάντως με αναλογικό καταμερισμό ευθυνών, μικρότερο μερίδιο έχει ο αγράμματος που ο πολιτικάντης του εξαγόρασε την ψήφο έναντι διορισμού του τέκνου.
ΠΚ: Στη Δημοκρατία, έχει το μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης ο ψηφοφόρος. Αλλιώς να φτιαξουμε ένα συστημα που να ψηφίζουν μόνο οι εγγράμματοι. Αλλά τότε δεν θα είναι Δημοκρατία.
ΓΠ: Δεν απάντησες ούτε αν η επιχείρηση σου θα γίνει καλύτερη/ανταγωνιστικότερη αν πληρώνεις 500-400-300 ευρώ το μήνα τον εργαζομενο.
ΠΚ: Δεν θα ήταν, γιατί εγώ απευθυνομαι μόνο σε εσωτερική κατανάλωση. Δεν είμαι παραγωγική επιχείρηση. Αν ήμουν εξαγωγική επιχείρηση, θα γινόμουν πολύ πιο ανταγωνιστικός με την μείωση του μισθού. Και σε εμας η μείωση είναι απαραίτητη, αλλά μόνο προκειμένου να επιβιώσουμε σε ένα σύστημα που αποπληθωρίζεται. Επειδή η οικονομία γενικά πρέπει να εξάγει, η μείωση των μισθων θα την κάνει στο σύνολό της πιο ανταγωνιστική.
ΓΠ: Απλά δέχεσαι την πολύ σοβαρή πιθανότητα να μην αντέξετε. Εξάλλου ο ΣΕΒ στην αρχή δεν έλεγε ότι το πρόβλημά του δεν είναι το μισθολογικό κόστος, αλλά το ασταθές νομικό/κανονιστικό/φορολογικό περιβάλλον?
ΠΚ: Ο ΣΕΒ λέει τέτοιες παπαριές γιατί έχει φτιάξει μια ολόκληρη βιομηχανία να απευθύνεται στο εσωτερικό εμπόριο, στην ανυπαρξία ανταγωνισμού και στα καρτέλ. Είναι οι πρώτοι που δεν θέλουν να αλλάξουν. Αν εξάγανε ή αν στρατηγική τους επιλογή ήταν να εξάγουν, να σου πω εγώ τι θα λέγανε.
ΓΠ: Κρατικοδίαιτη κατά βάση η “βιομηχανία” μας, συμφωνώ. Εκτιμώ, χωρίς να μπορώ να είμαι σίγουρος για αυτό, ότι με ταχύτερο ρυθμό διαρθρωτικών αλλαγών θα μπορούσαμε σώσουμε την κατάσταση με λιγότερο βάρβαρες περικοπές και φοροαφαιμάξεις.
ΠΚ: Τι εννοούμε «διαρθρωτικές αλλαγές»; Ας εξειδικεύσουμε.
ΓΠ: Αυτά που λέμε ότι πρέπει να γίνουν για περιορισμό κράτους, γραφειοκρατίας, πάταξη φοροκλοπής, θεσμική θωράκιση κτλ
ΠΚ: Είναι σαν να μου λες ότι σε ένα πολυτραυματία από τροχαίο θα κάνεις πλαστική ανάταξης προσώπου πριν αντιμετωπίσεις την εσωτερική αιμορραγία. Αναγκαία και τα πρώτο για να εξελιχθεί ως άνρθωπος, αλλά αν σου πεθάνει, δεν έχει νόημα.
ΓΠ: Και πέρα από τους μισθούς: Γιατί η αβελτηρία του κράτους να χτυπήσει τη φοροδιαφυγή και τη φοροκλοπή (ΦΠΑ) θα πρέπει να αναπληρώνεται με άγρια έμμεση φορολογία?
ΠΚ: Από όπου κι αν προέρχονται οι φόροι, είτε από χαράτσια είτε από «πάταξη της φοροδιαφυγής», είναι χαμένα λεφτά γιατί πέφτουν σε τρύπιο δοχείο. Δεν είναι προτεραιότητα η φοροδιαφυγή ούτε οι έμμεσοι φόροι, προτεραιότητα είναι η περιστολή των εξόδων και του μισθολογικού/ασφαλιστικού/συνταξιοδοτικού κόστους. Ο φόρος μετακινεί χρήματα από την παραγωγική οικονομία (ιδιωτική) στην αντιπαραγωγική (κράτος). Και μηδενική φοροδιαφυγή να είχαμε, στο ίδιο αποτέλεσμα θα καταλήγαμε, αφού θα αυξάναμε πάντα δυσανάλογα την κρατική αιμοδοσία της οικονομίας.
ΓΠ: Στέφανος
ΠΚ: Όχι μόνο. Δηλώνω «ένοχος» στην κατηγορία των νεοφιλελεύθερων επιρροών.
ΓΠ: Γιατί ως ελ. επαγγελματίας να θεωρείσαι εκ των προτέρω φοροφυγάς? Γιατί να έχεις συνέταιρο στη δουλειά σου, την επιχείρησή σου το κράτος? Γιατί να έχεις συνιδιοκτήτη των ακινήτων σου το κράτος?
ΠΚ: Γιατί ζεις σε μετασοβιετική οικονομία. Γι’ αυτό έφτασες έως εδώ.
ΓΠ: Ναι αλλά είναι λύση αυτό?
ΠΚ: Όχι, δεν είναι λύση. Πρέπει να αλλάξει. Δεν είναι κράτος δικαίου.
ΓΠ: Και μερικές ερωτήσεις για το τέλος. Πιστεύεις ότι: 1. Ο ΓΑΠ δεν ήξερε την κατάσταση της οικονομίας πριν τις εκλογές του 2009?
ΠΚ: Την ήξερε. Πιστεύεις ότι την καταλάβαινε; Διανοητικώς ρωτώ.
ΓΠ: 2. Ο ΓΑΠ πίστευε ότι έσωζε την Ελλάδα βάζοντάς την στο ΔΝΤ?
ΠΚ: Ναι, και είχε δίκιο. Ίσως κατά τύχη, αλλά είχε δίκιο.
ΓΠ: 3. Όταν μπήκαμε στο ΔΝΤ/τρόικα αυτή ήταν η μοναδική επιλογή?
ΠΚ: Υπήρχε άλλη; Θα ήθελα να την ακούσω. Ρώσοι, Κινέζοι, εξωγήινοι, μαγικές λύσεις μονομερούς στάσης πληρωμών με πρωτογενές έλλειμμα 10%, ή απλώς ξεμάτιασμα;
ΓΠ: Λάθος διατύπωση ερώτησης. Εννοώ ότι μήπως από τα τέλη του 2009 εως το Μάιο του 2010 έκανε ό,τι μπορούσε για να μείνει το ΔΝΤ ως αποκλειστική επιλογή?
ΠΚ: Όχι, ήταν εγκωλβισμένος στην μικροπολιτική εκπλήρωση του «λεφτά υπάρχουν». Τι φαντάζεσαι, βλέπεις κι εσύ συνωμοσίες με Νίκο Παπανδρέου κλπ;
ΓΠ: 4. Τα μνημόνια τα διάβασε κανείς πριν τα ψηφίσει?
ΠΚ: Όχι. Αλλά και πάλι δεν θα καταλάβαιναν. Καλώς τα ψήφισαν σαν βόδια, λοιπόν. Προτιμώ τον αδιάβαστο Χρυσοχοιδη από τον Χρυσοχοιδη με άποψη.
ΓΠ: 5. Τα μνημόνια ήρθαν με copy-paste από άλλα αντίστοιχα ή έγινε κάποια στοιχειώδης προσαρμογή στην ελληνική πραγματικότητα?
ΠΚ: Όχι, δεν χρειαζόταν. Τα Μνημόνια έχουν γενική εφαρμογή, γιατί είναι πολύ «χαλαρές» προδιαγραφές. Το πρώτο Μνημόνιο περιείχε βασικές αρχές, όπως στόχους δημοσιονομικής πολιτικής. Η εξειδίκευση είναι που χρειάζεται προσαρμογή σε κάθε χώρα και, για το πρώτο Μνημόνιο, αυτό ήταν δουλειά ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ. Όταν σχεδιάζεις ένα σύστημα με γενικές προδιαγραφές που δεν δουλεύει, δεν φταίνε οι προδιαγραφές, φταίει το σύστημά σου και οι τεχνικές λύσεις που έχεις επιλέξει.
ΓΠ: 6. Υπήρξε η παραμικρή διαπραγμάτευση επί του περιεχομένου?
ΠΚ: Δεν τίθεται θέμα διαπραγμάτευσης. Δεν υπάρχουν αντικρουόμενα συμφέροντα. Κοινό συμφέρον Ελλάδας και δανειστών είναι να φύγουμε από το βούρκο και να γίνουμε Δυτική Οικονομία. Το «Διαπραγμάτευση» δεν είναι σωστή λέξη. «Εκτίμηση», «ανάλυση», ό,τι θες. Αλλά το «διαπραγμάτευση» είναι a priori λάθος.
ΓΠ: 7. Τα μνημόνια επιδέχονται αναπροσαρμογή?
ΠΚ: Εξαρτάται. Ως προς τους βασικούς τους άξονες, όχι. Δηλαδή ότι χρειάζεται απολύσεις στο Δημόσιο, ελαστικοποίηση εργασιακών σχέσεων, μείωση μισθολογικού κόστους σε Δημόσιο και Ιδιωτικό τομέα, ελάφρυνση των φορολογικών συντελεστών για τις (εξαγωγικές, κυρίως) επιχειρήσεις είναι αναμφισβήτητα. Οι λεπτομέρειες εφαρμογής μπορούν να αλλαχθούν.
ΘΚ: θα ηθελα να συμφωνησω αλλα και να διαφωνησω με μερικα. Ας πιασουμε καταρχην τα της διαφωνιας. (προειδοποιω πως δεν βαζω τονους σε οσα γραφω :))) 1. Διαφωνια πρωτη λοιπον. Γινομαστε ανταγωνιστικοι μειωνοντας τους μισθους. Δεν θα συμφωνουσα. Στην Ελλαδα το μη μισθολογικο κοστος ανερχεται περι του 45% των μικτων αποδοχων. Χονδροειδεις υπολογισμοι, αν ενας εργαζομενος παιρνει 1000ευρω μικτα, καταβαλλει 165 για εισφορες στα ταμεια του, και αλλα 285 ο εργοδοτης. Συνολο 435ευρω και βαζει στην τσεπη του 865. Αναλογα πως θα το δεις μιλαμε για 53.8% των καθαρων του αποδοχων η' περι το 45% των μικτων.
ΠΚ: Σωστό, είναι τραγικό το μη μισθολογικό κόστος. Δεν τολμούν να το αγγίξουν γιατί θα τιναχτεί στον αέρα το σύστημα συντάξεων και μετά θα χρειαστεί να το τροφοδοτήσουν μέσω κρατικού προυπολογισμού. Δεν θα ημουν αντίθετος σε μείωση αυτών των συντελεστών, αν ταυτόχρονα γινόταν δραματική -αντιλαικη, όμως- μείωση συντάξεων. Κι εκει εγειρονται θεματα ηθικά (ανταποδοτικότητα κλπ)
ΘΚ: Για να μην πολυλογω θα ηθελα να προσθεσω στην κουβεντα το 'παραδοξο του Kaldor' ο οποιος με μελετες που εκανε απεδειξε οτι μεταπολεμικα δεν υπαρχει ΚΑΜΜΙΑ συνδεση της μειωσης του μισθολογικου κοστος με αυξηση της ανταγωνιστικοτητας. Το αντιθετο. Απεδειξε οτι μεταπολεμικα οι χωρες που ειχαν τη μεγαλυτερη αυξηση του μισθ.κοστους πηραν και μεγαλυτερο μεριδιο αγορας. Αντιστοιχη μελετη εκανε και καποιος Fagerber για την περιοδο 1978-1994 αποδεικνυοντας το ιδιο παραδοξο. Οτι δηλαδη η αποψη οτι μειωση του Μισθολογικου Κοστους οδηγει σε αυξηση της ανταγωνιστικοτητας ειναι λανθασμενη. Περα ομως απο τους ερευνητες υπαρχει και η κοινη λογικη. Ειναι πιο ανταγωνιστικη οικονομια της Αλβανιας η' του Μπαγκλαντες? Δεν νομιζω.
ΠΚ: Δεν είναι καθολου παραδοξο, είναι Self-fulfilling prophecy. Τα πιο ανεπτυγμένα κράτη έχουν μεγαλύτερη διείσδυση στην αγορά και για να μπορέσουν να έχουν ακόμα μεγαλύτερη ανεβάζουν τους μισθούς ώστε οι επιχειρησεις να προσεγγίσουν ακόμα πιο εξειδικευμένο προσωπικό. Το δευτερο όμως έπεται του πρώτου. Η αύξηση της ανταγωνιστικότητας, σαφώς οδηγεί σε αύξηση του μισθολογικού κόστους και αυτή μειώνει τον ρυθμό αύξησης της ανταγωνιστικότητας ώσπου επέρχεται (ασταθής) ισορροπία. Κατόπιν μια μικρή μείωση της ανταγωνιστικότητας, αν δεν συνοδευτεί από μείωση των μισθών, μπορεί να φέρει ακριβώς τα αντίθετα και κατάρρευση. Ετσι δημιουργουνται οι κυκλοι του καπιταλισμού. Ηλεκτρικό ανάλογο: η αύξηση του ρεύματος σε ένα κύκλωμα οδηγεί σε αυξηση της επαγωγικής αντίστασης η οποία μετριάζει τον ρυθμό αύξησης του ρεύματος ώσπου να καταλήξεις σε μια ισορροπία. Όταν όμως έχεις ένα κύκλωμα του οποιου η μπαταρία δεν έχει αρκετή δύναμη να κινησει τα ηλεκτρόνια, η λύση δεν είναι να διατηρήσεις την αντίσταση, πρέπει να την μειώσεις μέχρι να πάρει μπροστά. Το Μπαγλκαντες και η Αλβανία δεν έχουν ανταγωνιστική οικονομία γιατί εκτός από χαμηλούς μισθούς έχουν και πολύ χαμηλη παραγωγικότητα. Για ΔΕΔΟΜΕΝΗ όμως παραγωγικότητα, η μείωση μισθών αυξάνει άμεσα την ανταγωνιστικότητα. Αν έχεις δλδ μια χώρα Α και μια χώρα Β που παράγουν ένα προιον το ίδιο αποδοτικά, αν η Α μειώσει μισθους αμεσως θα γινει πιο ανταγωνιστική από την Β. Αν όμως έχεις μια χώρα Α που παράγει 1 προιον/h και μια χώρα Β που παράγει 1.2 προιοντα/h, αν έχουν τους ίδιους μισθούς, σε ποια από τις δυο θα επιλέξεις να επενδύσεις; Προφανώς στην Β. Πώς μπορεί να το αντισταθμίσει αυτό η χώρα Α; Με δύο τρόπους: ο ενας είναι να αυξήσει την παραγωγικότητά της κατα 20% (πραγμα δυσκολο, χρονοβορο και προπαντως κοστοβορο) και ο άλλος είναι να μειώσει 17% το μισθολογικό της κόστος, κάτι που άμεσα ανακτά την ανταγωνιστικότητά της (με κοινωνική δυσαρέσκεια). (σε περίπτωση που έχουν διαφορετικό νόμισμα η χώρα Α έχει και την επιλογή να υποτιμήσει το νόμισμά της κατά 17%, αλλά εφόσον είναι εισαγωγική χώρα, το αποτέλεσμα θα ειναι ακριβως το ίδιο) Με βαση το παραπάνω, η Ελλάδα δεν γίνεται να έχει μισθό κοντά σε αυτόν της Ισπανίας όταν οι δυνατότητες παραγωγής της δεύτερης είναι πολύ πιο αυξημένες. Αντιστοιχα, αν οι μισθοι μας επεφταν σε μισθους Βουλγαριας, δεν θα είχαμε την ιδια ανταγωνιστικοτητα με τη Βουλγαρια, αλλα πολύ μεγαλύτερη γιατί είμαστε πιο παραγωγικη οικονομία. Είναι διαφορετικά τα μαθηματικά όταν είσαι σε ανοδική από ότι σε καθοδική σπείρα. Το πρόβλημα είναι τι κάνεις στην ασυνέχεια.
ΘΚ: Οποτε ερχομαστε στο γιατι κανουν τη μισθολογικη μειωση? ενταξει σε καποιο βαθμο για να βελτιωσουν την ανταγωνιστικοτητα αλλα εχουν και σημαντικες απωλειες που αντισταθμιζουν το οφελος (πχ μειωση εισφορων,αναγκη χρηματοδοτησης ταμειων κοκ). Η αποψη μου ειναι οτι κανουν τη μισθολογικη μειωση για να αντισταθμισουν την αδυναμια υποτιμησης του νομισματος. Επιδιωκουν μια εσωτερικη υποτιμηση αφου δεν μπορουν να την επιτυχουν λογω ευρω. Παραλληλα μειωνοντας τα εισοδηματα, μειωνουν την καταναλωση, μειωνουν τις εισαγωγες και βελτιωνουν το εμπορικο ισοζυγιο μας. Πετυχαινουν δηλαδη ισοδυναμο αποτελεσμα με την υποτιμηση του νομίσματος, ΔΙΑΤΗΡΩΝΤΑΣ συναλλαγματικη σταθερότητα (γιατι με ανεξαρτητο νομισμα θα μπορουσε η αναδραση να ειναι ισχυρα αρνητικη) Θα μπορουσαν να πετυχουν πολλα περισσοτερα για τον ανταγωνισμο αν: 1. μειωναν το μη μισθολογικο κοστος 2. απελευθερωναν κλειστα επαγγελματα πιο ουσιαστικα 3. μειωναν τη διαφθορα που κοστιζει ΠΟΛΥ στις υγιεις εταιρειες 4. εκλειναν και απεσυραν απο τον υγιη ανταγωνισμο τις παθογονες εταιρειες που λαθροβιουν εις βαρος αλλων 5. ενισχυαν την ανταγωνιστικοτητα διευκολυνοντας τη δημιουργια επιχειρησεων με απλουστερο νομικο πλαισιο 6. βελτιωναν την αποδοση δικαιοσυνης ιδιως των οικονομικων υποθεσεων 7. μειωναν τη φορολογια και παραλληλα διατηρουσαν ενα ΣΤΑΘΕΡΟ περιβαλλον επιχειρηματικοτητας που δεν το αλλαζαν με εκτακτες εισφορες κλπ 8. βελτιωναν την ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑ των ελληνικων εταιρειων και την προσβαση τους σε αλλες αγορες με συμφωνιες/προωθηση προιοντων 9. μειωνοντας τα επιτοκια δανεισμου 10. μειωση του κοστους αναπτυξης μιας εταιρειας στην ελλαδα, κοστος κατασκευης, περιοδος χαριτος για την αποδοση της επενδυσης, ειδικα φορολογικα καθεστωτα για αναπτυξιακους σκοπους Δεν ειμαι ειδικος, πιθανον καποιος αλλος θα κατεβαζε αλλα τοσα η' θα εσβηνε τα μισα.
ΠΚ: Συμφωνώ σε όλα. Αν ειχαν γινει απο το 2004 εως σημερα, τωρα θα μιλαγαμε διαφορετικά. Ομως τωρα δεν υπαρχει χρόνος και χανεται ακομα περισσοτερος. Δες τα κλειστα επαγγελματα. Ο πρωτος Νομος περασε πριν 2 χρονια ακριβως. Ακόμα όμως υπαρχουν. Και εμεις οι μηχανικοι ειμαστε ανάμεσά τους.
ΘΚ: Η απλουστευση ομως που ακολουθειται, ποναει χερι, κοβει κεφαλι, δεν οδηγει σε αυξηση της ανταγωνιστικοτητας. Οδηγει σε εξαθλιωση, οργη, κοινωνικη αποσυνθεση με αμφιβολα αποτελεσματα.
ΠΚ: Οδηγει σε όλα αυτα τα κακά αλλά και σε αυξηση της ανταγωνιστικότητας.
ΘΚ: θα επανελθω στη συζητηση που ειναι ιδιαιτερα ενδιαφερουσα. Να πω μοναχα σαν προοιμιο οτι συμφωνω οτι αν δεν υπηρχε Μνημονιο θα επρεπε να το δημιουργησουμε γιατι θελει θυσιες πολλες για να σταθει η χωρα στα ποδια της. Δεν ειμαι κατα των κατευθυνσεων αλλα των υλοποιησεων που εχουν ακολουθηθει οι οποιες ειναι και ανεμπνευστες και ακυρωνονται απο τα ημιμετρα που λαμβανονται.
ΠΚ: Δεν θα μπορούσα να συμφωνω περισσότερο.
ΘΚ: Εν γενει η διαφωνια μας δεν βρισκεται στο αν επηρεαζει η' οχι το μισθολογικο κοστος την ανταγωνιστικοτητα αλλα στο ποσο την επηρεαζει και ιδιως στο αν εχει παρενεργειες που ακυρωνουν τα οποια οφελη. Η δικη μου αποψη ειναι οτι το μισθολογικο κοστος εχει μικρη επιδραση στην δικη μας ανταγωνιστικοτητα αυτη τη στιγμη, εναντι ολων των αλλων παραγοντων, ενω παραλληλα δημιουργει παρα πολλα αλλα κοινωνικα προβληματα αλλα κυριως προβλημα και στην εσωτερικη οικονομια που δεν μπορουμε να τα αντιμετωπισουμε. Το προβλημα της παραγωγικοτητας ειναι το πλεον σημαντικο. Λες και σωστα οτι αν εχεις δυο χωρες με την ιδια παραγωγικοτητα, θα επενδυσεις σε αυτη με το μικροτερο μισθολογικο κόστος, ή αν μια χωρα εχει μεγαλυτερη παραγωγικοτητα πρεπει να το αντισταθμισεις με μειωση μισθολογικου κοστους. Αυτο ειναι μεν σωστο αλλα η επιδραση ειναι μικρη οταν η μια απο τις δυο χωρες εχει ιδιαιτερα μεγαλυτερο ΜΗ μισθολογικο κοστος, λογω υψηλης φορολογησης, λογω διαφθορας, λογω υψηλου κοστους αναπτυξης επιχειρησεων, λογω ελλειψης αναπτυξιακων προγραμματων κοκ. Θελω να πω οτι δεν μπορει να αυξανεις τη φορολογηση, να βαζεις εκτακτες εισφορες, να μειωνεις την ανταγωνιστικοτητα των επιχειρησεων που επιλεγουν την Ελλαδα αντι της Βουλγαριας, Ισπανιας κλπ στο διεθνες οικονομικο στιβο και μετα να το αντισταθμιζεις μειωνοντας τους μισθους. Επιπροσθετως σε μια οικονομια οπως η Ελληνικη, η διαρθρωση της αγορας εργασιας και της οικονομιας παιζει σημαντικο ρολο. Η χωρα μας εχει ενα πολυ μεγαλο αριθμο αυτοαπασχολουμενων σε αντιθεση με αλλες χωρες, γεγονος που μειωνει την επιδραση του μισθολογικου κοστους στους δεικτες ανταγωνιστικοτητας σημαντικα. Οταν υπαρχουν υψηλα ποσοστα αυτοαπασχολουμενων τοτε η φορολογηση, οι τιμες κλπ συνεισφερουν πολυ περισσοτερο. Συμφωνα με μελετη του ΣΕΒ προ μηνων, το μισθολογικο κοστος επιβαρυνει περι το 5% ενω την ιδια ωρα πανω απο 35% ειναι οι φοροι και πανω απο 45% οι τιμες (πετρελαιο, ενεργεια, ενοικια, τελη κλπ). Η διαρθρωση της οικονομιας μας ειναι τετοια που οι παρεμβασεις με μειωση κατα 22% των μισθων, με βαση τις επιταγες της Τροικα, δεν ηταν αναγκαιες μιας και η ελαστικοποιηση των σχεσεων εργασιας σε συνδυασμο με την ΑΝΕΡΓΙΑ (σημαντικος παραγοντας καθορισμου των μισθων) would do the trick. ΑΝ ομως αυξανεις φορους, εισφορες, τελη, πετρελαιο, τιμολογια ΔΕΗ κλπ τοτε houston we still got a problem. Και εκει θα ηθελα μια πιο εμπνευσμενη πολιτικη παρεμβαση. Μειωση τιμολογιων ΔΕΗ για βιομηχανιες και επιχειρησεις με ταδε τζιρο, εργαζομενυς κλπ, παρεμβαση στην αγορα μισθωσης επαγγελματικων χωρων κλπ. Δεν μπορει να εχεις στοχο τη βελτιωση της ανταγωνιστικοτητας και να αυξανεις το ΦΠΑ σε οτι σχετιζεται με τον τουρισμο που ειναι βαρια ανταγωνιστικη 'βιομηχανια' της χωρας. Δωσε ειδικα φορολογικα καθεστωτα σε εταιρειες που θα ερθουν να ανοιξουν βιομηχανιες στην Ελλαδα, ΑΜΕΣΑ και οχι μετα απο χιλιες σκεψεις και ηξεις αφιξεις. Το οφελος ειναι προφανες. Το να εχεις μια εταιρεια που θα απασχολει 100 εργαζομενους στην Ελλαδα και θα σου δινει 5% φορο μονο, ειναι προφανως καλυτερο απο το να μην την εχεις και να παιρνεις υψηλοτερους φορους απο το μηδεν. Οπως και να εχει, πλατιαζω. Νομιζω οτι θα συμφωνησουμε οτι η μισθολογικη μειωση πρεπει και οφειλει να εχει ενα οριο, και οτι απο μονη της ειναι τελειως ανωφελη και ανουσια και οτι δεν θα αντισταθμισει το προβλημα παραγωγικοτητας η' ανταγωνιστικοτητας της ελληνικης οικονομιας (παρα μονο ισως στον τομεα των παρεχομενων τουριστικων υπηρεσιων κατ'εμε). Και οτι δεν θα εχει τα αποτελεσματα που περιμενουν, οπως δεν τα ειχε και μια σειρα αλλων αποσπασματικων μετρων που εχουν λαβει. Για κλεισιμο στο θεμα, παραθετω μια ενδιαφερουσα και προσφατη μελετη, http://www.esee.gr/UploadFiles/Documents/GrafeioTypou/meleti-INEMY.pdf οπου φαινεται νομιζω εμφανως απο τα συμπερασματα και τις μετρησεις αλλα και τις συγκρισεις οτι το μισθολογικο κοστος ειναι σχετισμενο με την ανταγωνιστικοτητα αλλα δεν αποτελει τη μοναδικη αλλα ουτε καν την ισχυροτερη παραμετρο στον καθορισμο της. Το επενδυτικο περιβαλλον (οικονομικο, φορολογικο, νομικο, θεσμικο πλαισιο) μιας χωρας που δειχνει ποσο φιλικη σε επενδυσεις ειναι μια χωρα ειναι σημαντικοτερος παραγοντας υγ. με αυτα και με αυτα, δεν περασα στη δευτερη διαφωνια μου :) :) σχετικα με το οτι "Το έλλειμμα του προϋπολογισμού είναι ξεκάθαρα πρωτογενές με στοιχεία 2011, αλλά και 2012". αλλα θα βρω χρονο και θα επανελθω πιστευω αργοτερα :)
ΓΠ: Χρειάζονται πολλές μεταρρυθμίσεις που κανείς δεν έχει τα κότσια να τις κάνει και αντ’αυτού κάνουν εγκλήματα (π.χ. αντί να κάνουν απολύσεις στο Δημόσιο, κατεβάζουν τους μισθούς σε επίπεδα εξαθλίωσης και στη συνέχεια θα αναγκαστούν να κάνουν KAI απολύσεις). ΟΜΩΣ, τί προοπτική έχουμε αν καταβάλλουμε το 80% του ΑΕΠ για εξόφληση δανείων/τόκων? Δεν είναι αυτό αργός θάνατος? Έχουν βάση προτάσεις όπως π.χ. της Παναρίτη για πάγωμα αμυντικών δαπανών για κάποια χρόνια με εγγύηση της εδαφικής μας ακεραιότητας από την ΕΕ? Δε νομίζω...
Στο καθεστώς όπου έχουμε υπαχθεί τί περιθώρια άσκησης αυτόνομης εξωτερικής/ενεργειακής πολιτικής έχουμε? Κανένα. Η ενέργεια ίσως είναι κάποια διέξοδος αλλά το δικαίωμα εκμετάλλευσης έχει παραχωρηθεί. Βάσει του μνημονίου εκχωρήσαμε όλη την περιουσία του Δημοσίου σε μια Α.Ε. με την οποία συνεργαζόμαστε πλέον –ως δημόσιο- για το (ξε)πούλημα της όποιας περιουσίας σε τιμές εκποίησης. Μήπως τελικά είναι καλύτερα να τα παίξουμε όλα για όλα ρισκάροντας με μια μονομερή στάση πληρωμών και διαγραφή μέρους του χρέους, να ζητήσουμε ένα νέο –πιό λογικό- μνημόνιο και αν δεν το δεχτούν και μας “πετάξουν” εκτός ευρώ τουλάχιστον να πεθάνουμε όρθιοι? Δεν έχω απάντηση σε αυτό, αλλά μπροστά στους δυο θανάτους στέκομαι αναποφάσιστος. Πραγματικά στη φιλοσοφία του μνημονίου δε βλέπω καμία προοπτική για τη χώρα. Αν βλέπεις κάτι θετικό, θα χαρώ πολύ να μου το εξηγήσεις για να νοιώσω λίγο καλύτερα :)
ΠΚ: Από τη στιγμή που το Δημόσιο χρέος έχει προδιαγεγραμμένη πορεία σε απόλυτα μεγέθη μετά το PSI, όλο το παιχνίδι παίζεται στο ΑΕΠ. Το μυστικό είναι να αυξηθει το ΑΕΠ. Για να αυξηθεί το ΑΕΠ θες ανάπτυξη. Για να επιτευχθεί αναπτυξη θες εισροη κεφαλαιων. Αυτό έχει δυο προυποθεσεις: πρώτον να σταθεροποιηθεί (ανακεφαλαιοποιηθεί) το τραπεζικο συστημα για να διοχετευσει ρευστότητα στην πραγματικη, την ιδιωτική, οικονομία και δευτερον να αυξηθεί η ανταγωνιστικότητα της ίδιας της οικονομίας για να προσελκύσει εξωστρεφείς (προσοχή στο επίθετο, εξωστρεφεις) επενδύσεις από το εσωτερικό και το εξωτερικό. Ανεξάρτητα από τις μπαρούφες που ακούγονται, επειδή η ανταγωνιστικότητα είναι ένα κλάσμα, και στον παρονομαστή της βρίσκεται το κόστος παραγωγής, η μείωση των μισθών ΕΙΝΑΙ ο βασικός μηχανισμός βελτίωσης της. Παράλληλα, πράγματι, χρειαζονται και αλλαγές που βελτιώνουν τον αριθμητή αλλά αυτές είναι πιο αργές και τις περιέχει το Μνημονιο (ξεκαθαρο φορολογικό σύστημα, υποδομές, δικαστική επάρκεια κλπ). Αυτά προβλέπει το Μνημόνιο. Για την ακρίβεια, όπως πολύ σωστά άκουσα να λέει ο επικεφαλής της "Δημιουργίας, Ξανά", Θάνος Τζήμερος, το Μνημόνιο περιέχει το 80% των εξαγγελιών ΝΔ και ΠΑΣΟΚ στις προεκλογικές εκστρατείες 2000-2009 (και που φυσικά δεν υλοποιηθηκαν ποτέ). Το Μνημόνιο δεν είναι αργός θάνατος. Ούτε όμως είναι συνταγή αντιμετωπισης του Δημόσιου Χρέους (σε καμιά περίπτωση). Είναι ένα σετ οδηγιών για το πως μετατρέπεις μια ημι-σοβιετική οικονομία σε μια ελεύθερη δυτική οικονομία. Πονάει πολύ βραχυπρόθεσμα, αλλά είναι η μόνη βιώσιμη προοπτική σου. Take it or leave it. Ακόμα και αν μπορούσαμε να αρνηθούμε το χρέος, το μνημόνιο έπρεπε να το ακολουθήσουμε ή να φτιάξουμε ένα δικό μας, που θα κατέληγε να έχει λίγο πολύ τα ίδια μέτρα: μειώσεις μισθών, οπωσδήποτε συντάξεων και απολύσεις στο Δημόσιο (λιτότητα για ισοσκελισμό του ελλείμματος) και φιλελευθεροποίηση του ιδιωτικού τομέα (ανάπτυξη). Απλά σε αυτή την περίπτωση θα έπρεπε να γίνει με ένα ασθενές νόμισμα. Ενώ τώρα θα το κάνεις τουλάχιστον με σχετική συναλλαγματική σταθερότητα. Και πάλι, your call. Επιμένω, πάντως και απόλυτα σοβαρά: Αφού ο λαός δεν θέλει Μνημόνιο/Ευρώπη, το σωστό είναι να δοκιμάσουν οι αντιμνημονιακές δυνάμεις την τύχη τους. Δεν γίνεται να ζουμε απο εδω και περα με τη δευτερη σκεψη οτι υπηρχε και άλλος δρομος και δεν τον ακολουθησαμε, ή ότι υπάρχει και ένας άλλος, πιο σοσιαλιστικός, παράδεισος που προσπεράσαμε.
Υ.Γ. Η ενεργεια είναι καλή επενδυση αλλα ΔΕΝ μπορει να αντιμετωπισει 300 δις ευρω χρεος ούτε σε βαθος 20ετιας. Επι τη ευκαιρια, σε ποιον παραδόθηκε το δικαιωμα εκμετάλλευσης;
ΓΠ: Σε κάθε περίπτωση, δεν αντιλαμβάνομαι το εξής: Ανεξάρτητα από το πού θα προέλθουν τα κεφάλαια για την ανάπτυξη, πως θα τονωθεί η αγορά, πώς θα κυκλοφορήσει χρήμα εσωτερικά? Με ανεργία στο 25% και αυξητικές τάσεις, με μισθούς κάτω από το όριο τις φτώχειας, με εργαζόμενους χωρίς κίνητρα και χωρίς προοπτικές τί να περιμένεις? Μπορεί να λειτουργήσει έτσι μια οικονομία? Ποιοί πελάτες θα έχουν τα χρήματα να πληρώσουν στην επιχείρησή σου? Ή θα ρίξεις -αναλογικά με τη μείωση του πραγματικού εισοδήματος- το κόστος κατά 70-80% για να είσαι "ανταγωνιστικός"? Εκτός αν το εξωστρεφές μοντέλο στο οποίο αναφέρεσαι αφορά την παροχή π.χ. τουριστικών υπηρεσιών σε (ξένους) τουρίστες, την εξαγωγική δραστηριότητα επιχειρήσεων που θα δουλεύουν με εισαγόμενους εργαζόμενους (για να έχουν μισθούς Βουλγαρίας) κτλ. Αλλιώς δεν βλέπω τρόπο να υλοποιηθούν αυτά που λες. Πιστεύεις ειλικρινά ότι αν σε ένα εργαζόμενό σου δίνεις μισθό €500 θα κάνεις την επιχείρησή σου σου πιο ανταγωνιστική? Αν ως εργαζόμενος έχεις μισθό €500-850 που προφανώς δεν επαρκεί για να ζήσεις, ούτε να καλύψεις τα πάγια έξοδά σου (ενοίκιο/δάνειο, λογαριασμοί κτλ.) και σου απαγορεύεται ουσιαστικά να κάνεις ο,τιδήποτε για να αυξήσεις τα πενιχρά αυτά έσοδά σου, ποιές επιλογές έχεις? 1) Μετανάστευση 2) Μαύρη εργασία 3) Κίνημα ΔΕΝ ΠΛΗΡΩΝΩ 4) Να γίνεις κλέφτης Ποιά από αυτές αυξάνει τους δείκτες της οικονομίας? Για τις απολύσεις συμφωνώ ότι είναι απαραίτητες -και τελικά αναπόφευκτες- αλλά προφανώς στη χώρα μας θα γίνουν χωρίς καμία λογική (βλέπε εφεδρεία). Υπάρχει βέβαια κι ένα θέμα κοινωνικής δικαιοσύνης και αξιοπιστίας του κράτους. Εννοώ ότι το κράτος προσλάμβανε κατά καιρούς ανθρώπους που δεν μπορούσαν να προσφέρουν τίποτα (δεν είχαν καμία ειδική γνώση/δεξιότητα και συνήθως ούτε διάθεση), τους τοποθέτησε σε θέσεις όπου ήταν εντελώς περιττοί και τους συντήρησε (καλο)πληρώνοντάς τους για πολλά χρόνια και παρέχοντάς τους εγγύηση μονιμότητας. Όταν αυτοί είναι πλέον τώρα συνταξιούχοι ή σε ηλικία 50+, εξακολουθούν να παραμένουν φύρα για την οικονομία και την κοινωνία, αλλά απολύοντάς τους μήπως δημιουργηθεί άλλο ένα ντόμινο προβλημάτων? [Γι'αυτό το θέμα έχω μια λύση] (σ.σ. "... αλλά δεν χωράει το περιθώριο να την αναπτύξω.";;; :-) ) Ελπίζω να μην ακούγονται λαϊκίστικα τα προαναφερθέντα. Και από τη στιγμή που δεν προτείνω εύκολες λύσεις, δε νομίζω πως είμαι λαϊκιστής. Δυστυχώς όμως, δεν έχω να προτείνω καθόλου λύσεις. Αυτό που βλέπω είναι ότι μετά και την πλήρη απομυθοποίηση της φούσκας του σύριζα, στις επόμενες εκλογές θα ενισχυθεί το "μνημονιακό" μπλοκ αλλά δε θα αποφύγουμε την -ολέθρια- πτώχευση σε συνδυασμό με έξοδο από το ευρώ. Και τότε θα προβάλλουν την εύκολη δικαιολογία πως για την αποτυχία ευθύνονται οι εκλογές της 6ης Μαΐου, το αποτέλεσμά τους και όσα ακολούθησαν. Μακάρι να κάνω λάθος...
Υ.Γ. Η εκμετάλλευση της ενέργειας παραχωρείται με 2 τρόπους: 1) πρόγραμμα ΗΛΙΟΣ 2) υδρογονάνθρακες που δε θα εκμεταλλευτούμε παρά μόνο με δυσμενέστατους -για μας- όρους "συνεκμετάλλευσης"
ΠΚ: Το έλλειμμα του προϋπολογισμού είναι ξεκάθαρα πρωτογενές με στοιχεία 2011, αλλά και 2012. Αναφορές: http://bit.ly/IPyON7 (Τα στοιχεία είναι από το φυλλάδιο του ΣΥΡΙΖΑ αλλά προέρχονται από το δελτίο του προϋπολογισμού Δεκ 2011) http://t.co/yuhd8HEb (Στοιχεία εκτέλεσης προϋπολογισμού Ιαν 2012, μήνας που θεωρείται καλός λόγω αυξημένων φορολογικών εσόδων από ρυθμίσεις και πάλι εμφανίζεται πρωτογενές έλλειμμα, παρά την κατακόρυφη μείωση των εξοπλιστικών δαπανών) Το έλλειμμα είναι ξεκάθαρα πρωτογενές. Δεν λύνεται μόνο με απολύσεις, χρειάζονται περικοπές μισθών και -κυρίως- συντάξεων. Στο παραπάνω μπορείς να δεις ότι το ποσό που δαπανήθηκε για τόκους το 2011 είναι πράγματι 7,5% του ΑΕΠ. Όμως μετά το PSI, θα είναι κάτω από 6% του ΑΕΠ. Πάμε παρακάτω. Υπάρχει μια παρανόηση. Ρωτούν κάποιοι: «Αν μειωθούν οι μισθοί,πώς θα κινηθεί η οικονομία;» Σε πρώτη φάση φαίνεται λογικό, αλλά είναι εντελώς παράλογο. Κρατάς ψηλά τους μισθούς σε μια οικονομία που είναι κλειστή, δεν έχει διαρροές και ανακυκλώνονται τα χρήματα εσωτερικά (επιφανειακό ολοκλήρωμα των διανυσμάτων εσόδων-εξόδων κοντά στο μηδέν) ή που είναι ισχυρά εξαγωγική και το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών είναι θετικό. Όταν όμως το σύστημα, η οικονομία, είναι ανοιχτή, έχει δηλαδή εισαγωγές-εξαγωγές, και μάλιστα το παραπάνω ολοκλήρωμα είναι ισχυρά θετικό (δηλαδή έχεις αρνητικό ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγων, δηλαδή φεύγουν περισσότερα λεφτά έξω από ότι μπαίνουν), τότε πρώτο σου μέλημα είναι να την αποπληθωρίσεις, να την μειώσεις, να κόψεις μισθούς για να πνίξεις την κατανάλωση. Ερώτημα: "δεν θα πληγούν οι επιχειρήσεις που απευθύνονται στην εσωτερική κατανάλωση;" Απάντηση: ναι, και πολλές θα κλείσουν, θα χρεοκοπήσουν, θα αυξηθεί η ανεργία κλπ. Αυτό όμως είναι ένα απαραίτητο καθαρτήριο, σα να καίγεται το δάσος, ώστε τα νέα φυτά (επιχειρήσεις) που θα προκύψουν να απευθύνονται στην εξωτερική κατανάλωση και μάλιστα με πλεονεκτικούς (ανταγωνιστικούς) όρους (επίσης θα επιβιώσουν όσες επιχειρήσεις προσαρμοστούν, όχι τιμολογιακά, αλλά με όρους target group). Πολλοί επίσης προβάλλουν το ψευδοεπιχείρημα: αν η λύση ήταν να φτάσουμε σε μισθούς Βουλγαρίας, τότε η Βουλγαρία γιατί δεν εχει ανάπτυξη; Είναι ψευδοερώτημα. Η Βουλγαρία έχει χαμηλή ανταγωνιστικότητα γιατί εκτός από χαμηλούς μισθούς (παρονομαστή) έχει και χαμηλή παραγωγικότητα (αριθμητή). Εμείς, με δεδομένη την παραγωγικότητα (που έχει χαμηλό correlation με τους μισθούς), μειώνουμε τον παρονομαστή μας (correlation με μισθούς κοντά στο 1), άρα ανεβάζουμε την ανταγωνιστικότητά μας. Θα είναι πιο συμφέρον να παράξει κάποιος κάτι στην Ελλάδα από ότι στην Βουλγαρία, ακόμα και αν οι μισθοί είναι ίσοι. Τα παραπάνω είναι απλή λογική. Δεν θελει πολύπλοκη σκέψη, ουτε χαοτικά συστήματα. Δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις. Κάναμε ένα μεγάλο δρόμο κατεβαίνοντας και θα έχουμε πολλά θύματα ανεβαίνοντας. Αλλά το Καθαρτήριο πρέπει να το περάσουμε. Είτε εντός ευρώ είτε εκτός. Είτε με ΓΑΠ είτε με Τσίπρα. Είτε με Μάνο είτε με Καμμένο.
ΓΠ: Το πρόβλημα είναι ότι άλλο κόμμα έχει το πιο καλό πρόγραμμα, άλλο πιο αξιόλογα στελέχη, άλλο καλύτερη επικοινωνιακή τακτική, αλλά σε κανένα δε μπορείς να έχεις εμπιστοσύνη ότι θα μείνει στο πρόγραμμά του, ότι θα τα καταφέρει, ότι δε θα κάνει ανακυβίστηση... Επίσης, κανένας δεν αποφεύγει τους μαϊντανούς στα ψηφοδέλτιά του (βλέπε Βαλλιανάτο, Ρεπούση, Τάσο Μητρόπουλο κτλ)
ΠΚ: Ωπα, ώπα... ο Βαλλιανάτος μπορεί να είναι τρολλ, όπως ακουσα ενα φιλο να λεει, αλλά είναι αξιόλογος. Ο Μάνος έχει καλά στελέχη, ο ίδιος είναι το πρόβλημα. Η Ρεπουση τι σε πείραξε;
ΓΠ: Σε τί συνίσταται το “αξιόλογος”? Πάντως και αξιόλογος να είναι δεν μπήκε γι’αυτό στο ψηφοδέλτιο αλλά για να προσελκύσει μια συγκεκριμένη μερίδα του εκλογικού σώματος. Η Ρεπούση δε με πείραξε αλλά με ενοχλεί ο ...συνωστισμός.
ΠΚ: Ο Βαλλιανάτος δεν μπήκε ως μαιντανός στο ψηφοδέλτιο, ήταν Πρόεδρος της ΦΙΣ με την οποία συνεργάστηκε ο Μάνος. Η Ρεπούση το παράκανε με το συνωστισμό αλλά το βιβλίο της δεν ήταν εν γένει κακό.
ΓΠ: Παρεπιμπτώντος, ο Βαρουφάκης είχε πει πριν τις εκλογές ότι βάση προγράμματος θα ψήφιζε Μάνο.
ΠΚ: Ναι, αλλά έβαλε περισσότερες ψήφους στην σακούλα υπέρ του Τσίπρα.
ΓΠ: Φυσικά, το είπε άλλωστε ότι με την καρδιά του ψηφίζει συριζα. Αλλά με βάση το πρόγραμμα θα ψήφιζε Μάνο.
ΠΚ: Ο Βαρουφάκης γράφει υπέροχα, αλλά στις αναλύσεις του δεν καταγράφει τον βασικό μηχανισμό με τον οποίο θα επιστρέφουν λεφτά στην ελληνική οικονομία, εκτός από ένα απροσδιόριστο «οι Ευρωπαίοι θα αναγκαστουν να χρηματοδοτουν της Τράπεζες». Όλο του το πλάνο είναι σαν ένα καλοστημένο Paper που στηρίζεται σε μια βασική υπόθεση η οποία μπορεί να είναι λανθασμένη.
ΓΠ: Στο ζουμί τώρα: συμφωνούμε ότι στη λογική του κλειστού συστήματος δεν έχουμε καμιά τύχη. Πρέπει πάσει θυσία το σύστημα να γίνει ανοικτό και να αρχίσει τα παρε-δώσε με το περιβάλλον του.
ΠΚ: Αντίθετα, είμαστε ορθάνοιχτο και εξώθερμο σύστημα. Εισάγουμε τα πάντα και εξάγουμε μόνο χρήματα.
ΓΠ: ΝΑι, είμαστε μονο στο πάρε. ΟΜΩΣ πρέπει να παραμείνει ζωντανό στο εσωτερικό. Οι μισθοί, πέρα από το ότι διαμορφώνουν το μισθολογικό κόστος, άρα τον παρονομαστή, είναι το βασικό στοιχείο που διατηρεί ζωντανή την καρδιά του συστήματος. Αλλιώς, η μεταβολή του συστήματος θα είναι ισοβαρής ΣΥΜΠΙΕΣΗ.
ΠΚ: Όχι, οι μιθοί κρατούν ζωντανό το εσωτερικό εμπόριο, όχι το εξωτερικό, που είναι απαραίτητο για να μπουν χρήματα στο σύστημα. ΤΟ εξωτερικό το πνίγουν.
ΓΠ: Επιπλέον, όταν το δάσος καεί, έχεις την πολυτέλεια να βλέπεις την ξέρα μέχρι να περάσουν 10 χρόνια και να βγουν τα νέα δέντρα. Στην αγορά έχεις αυτή την πολυτέλεια?
ΠΚ: Όχι, αλλά δεν έχεις και άλλη επιλογή.
ΓΠ: Αυτό φοβάμαι. Στο μεσοδιάστημα, πώς και από πού θα προμηθεύονται οι καταναλωτές τα απαραίτητα προς το ζην ??? Θα μπορούν να ψωνίζουν π.χ. ρούχα μόνο από Κινέζους και τρόφιμα ληγμένα από ξένες αλυσίδες φθηνών S.M. Πάλι χαλάει το ισοζύγιο...
ΠΚ: Έτσι είναι. Αλλά και πάλι, δεν υπάρχει άλλη επιλογή.
ΓΠ: Δε μου απάντησες στο ερώτημα με τις επιλογές του χαμηλά αμοιβόμενου εργαζομένου.
ΠΚ: Επίτηδες δεν απάντησα: θεωρώ ότι είναι λάθος όταν σκέφτεσαι θέματα μακροσκοπικής πολιτικής να προσπαθείς να την ανάγεις σε μικροσκοπικό επίπεδο. Όλες οι πολιτικές αποφάσεις έχουν νικητές και ηττημένους, το σημαντικό κριτήριο είναι αν προάγουν γενικά την κοινωνία, όχι ειδικά μια μικρή ή μεγάλη ομάδα. (Π.χ. αν πρέπει να αποφασίσεις αν θα έχεις ή όχι θανατική ποινή στη χώρα, δεν μπορείς να σκεφτείς πώς νιώθει ο συγγενής του θύματος (οπότε θα την υποστηρίξεις λυσσαλέα) ούτε το πώς θα σκέφτεται ο συγγενής του θύτη. Πρέπει να κρίνεις αν η θανατική ποινή προάγει ή όχι την κοινωνία στο σύνολό της. Με την ίδια λογική, δεν καταλαβαίνω το επιχείρημα «μα ο άνεργος τι θα κάνει χωρίς επίδομα;» ή «ο συνταξιούχος πώς θα ζήσει με μειωμένη σύνταξη;» όταν κρίνεται το μέλλον μιας ολόκληρης κοινωνίας.)
ΓΠ: Έτσι όπως τα καταφέραμε, ο συνταξιούχος κι όσοι ζουν από αυτόν είναι το 70% της κοινωνίας. Βάλε κι άλλο 30% ο χαμηλόμισθος. Τί μένει? Ο -ηθικός- προβληματισμός μου είναι αν μιλάμε για οικονομική ΠΟΛΙΤΙΚΗ ή για οικονομική διαχείριση. Στην πρώτη περίπτωση πρέπει να ληφθούν υπόψη και οι πολίτες.
ΠΚ: Ακριβώς, πρέπει να ληφθούν υπόψη οι πολίτες και σε βάθος χρόνου. Για να μην αποφύγω την απάντηση, δεν υπάρχουν επιλογές. Ο χαμηλά αμοιβόμενος εργαζόμενος, όπως και η μικρή και η μεγάλη επιχείρηση, προσαρμόζεται ή εξοντώνεται. ΤΟ να προσπαθεί κάποιος να αναδιανείμει πλούτο που δεν υπάρχει, δεν έχει νόημα. Tough luck – ας πρόσεχε το ’81, τώρα είναι αργά.
ΓΠ: Ε, το ‘81 δεν πρόσεξε. Και στη συνέχεια δεν πρόσεξε. Κι όχι μόνο το εκλογικό σώμα αλλά ούτε οι πολιτικοί. Ο χοντρός δεν είχε άδικο στο “μαζί τα φάγαμε” (απλά δεν έπρεπε να το πει). Πάντως με αναλογικό καταμερισμό ευθυνών, μικρότερο μερίδιο έχει ο αγράμματος που ο πολιτικάντης του εξαγόρασε την ψήφο έναντι διορισμού του τέκνου.
ΠΚ: Στη Δημοκρατία, έχει το μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης ο ψηφοφόρος. Αλλιώς να φτιαξουμε ένα συστημα που να ψηφίζουν μόνο οι εγγράμματοι. Αλλά τότε δεν θα είναι Δημοκρατία.
ΓΠ: Δεν απάντησες ούτε αν η επιχείρηση σου θα γίνει καλύτερη/ανταγωνιστικότερη αν πληρώνεις 500-400-300 ευρώ το μήνα τον εργαζομενο.
ΠΚ: Δεν θα ήταν, γιατί εγώ απευθυνομαι μόνο σε εσωτερική κατανάλωση. Δεν είμαι παραγωγική επιχείρηση. Αν ήμουν εξαγωγική επιχείρηση, θα γινόμουν πολύ πιο ανταγωνιστικός με την μείωση του μισθού. Και σε εμας η μείωση είναι απαραίτητη, αλλά μόνο προκειμένου να επιβιώσουμε σε ένα σύστημα που αποπληθωρίζεται. Επειδή η οικονομία γενικά πρέπει να εξάγει, η μείωση των μισθων θα την κάνει στο σύνολό της πιο ανταγωνιστική.
ΓΠ: Απλά δέχεσαι την πολύ σοβαρή πιθανότητα να μην αντέξετε. Εξάλλου ο ΣΕΒ στην αρχή δεν έλεγε ότι το πρόβλημά του δεν είναι το μισθολογικό κόστος, αλλά το ασταθές νομικό/κανονιστικό/φορολογικό περιβάλλον?
ΠΚ: Ο ΣΕΒ λέει τέτοιες παπαριές γιατί έχει φτιάξει μια ολόκληρη βιομηχανία να απευθύνεται στο εσωτερικό εμπόριο, στην ανυπαρξία ανταγωνισμού και στα καρτέλ. Είναι οι πρώτοι που δεν θέλουν να αλλάξουν. Αν εξάγανε ή αν στρατηγική τους επιλογή ήταν να εξάγουν, να σου πω εγώ τι θα λέγανε.
ΓΠ: Κρατικοδίαιτη κατά βάση η “βιομηχανία” μας, συμφωνώ. Εκτιμώ, χωρίς να μπορώ να είμαι σίγουρος για αυτό, ότι με ταχύτερο ρυθμό διαρθρωτικών αλλαγών θα μπορούσαμε σώσουμε την κατάσταση με λιγότερο βάρβαρες περικοπές και φοροαφαιμάξεις.
ΠΚ: Τι εννοούμε «διαρθρωτικές αλλαγές»; Ας εξειδικεύσουμε.
ΓΠ: Αυτά που λέμε ότι πρέπει να γίνουν για περιορισμό κράτους, γραφειοκρατίας, πάταξη φοροκλοπής, θεσμική θωράκιση κτλ
ΠΚ: Είναι σαν να μου λες ότι σε ένα πολυτραυματία από τροχαίο θα κάνεις πλαστική ανάταξης προσώπου πριν αντιμετωπίσεις την εσωτερική αιμορραγία. Αναγκαία και τα πρώτο για να εξελιχθεί ως άνρθωπος, αλλά αν σου πεθάνει, δεν έχει νόημα.
ΓΠ: Και πέρα από τους μισθούς: Γιατί η αβελτηρία του κράτους να χτυπήσει τη φοροδιαφυγή και τη φοροκλοπή (ΦΠΑ) θα πρέπει να αναπληρώνεται με άγρια έμμεση φορολογία?
ΠΚ: Από όπου κι αν προέρχονται οι φόροι, είτε από χαράτσια είτε από «πάταξη της φοροδιαφυγής», είναι χαμένα λεφτά γιατί πέφτουν σε τρύπιο δοχείο. Δεν είναι προτεραιότητα η φοροδιαφυγή ούτε οι έμμεσοι φόροι, προτεραιότητα είναι η περιστολή των εξόδων και του μισθολογικού/ασφαλιστικού/συνταξιοδοτικού κόστους. Ο φόρος μετακινεί χρήματα από την παραγωγική οικονομία (ιδιωτική) στην αντιπαραγωγική (κράτος). Και μηδενική φοροδιαφυγή να είχαμε, στο ίδιο αποτέλεσμα θα καταλήγαμε, αφού θα αυξάναμε πάντα δυσανάλογα την κρατική αιμοδοσία της οικονομίας.
ΓΠ: Στέφανος
ΠΚ: Όχι μόνο. Δηλώνω «ένοχος» στην κατηγορία των νεοφιλελεύθερων επιρροών.
ΓΠ: Γιατί ως ελ. επαγγελματίας να θεωρείσαι εκ των προτέρω φοροφυγάς? Γιατί να έχεις συνέταιρο στη δουλειά σου, την επιχείρησή σου το κράτος? Γιατί να έχεις συνιδιοκτήτη των ακινήτων σου το κράτος?
ΠΚ: Γιατί ζεις σε μετασοβιετική οικονομία. Γι’ αυτό έφτασες έως εδώ.
ΓΠ: Ναι αλλά είναι λύση αυτό?
ΠΚ: Όχι, δεν είναι λύση. Πρέπει να αλλάξει. Δεν είναι κράτος δικαίου.
ΓΠ: Και μερικές ερωτήσεις για το τέλος. Πιστεύεις ότι: 1. Ο ΓΑΠ δεν ήξερε την κατάσταση της οικονομίας πριν τις εκλογές του 2009?
ΠΚ: Την ήξερε. Πιστεύεις ότι την καταλάβαινε; Διανοητικώς ρωτώ.
ΓΠ: 2. Ο ΓΑΠ πίστευε ότι έσωζε την Ελλάδα βάζοντάς την στο ΔΝΤ?
ΠΚ: Ναι, και είχε δίκιο. Ίσως κατά τύχη, αλλά είχε δίκιο.
ΓΠ: 3. Όταν μπήκαμε στο ΔΝΤ/τρόικα αυτή ήταν η μοναδική επιλογή?
ΠΚ: Υπήρχε άλλη; Θα ήθελα να την ακούσω. Ρώσοι, Κινέζοι, εξωγήινοι, μαγικές λύσεις μονομερούς στάσης πληρωμών με πρωτογενές έλλειμμα 10%, ή απλώς ξεμάτιασμα;
ΓΠ: Λάθος διατύπωση ερώτησης. Εννοώ ότι μήπως από τα τέλη του 2009 εως το Μάιο του 2010 έκανε ό,τι μπορούσε για να μείνει το ΔΝΤ ως αποκλειστική επιλογή?
ΠΚ: Όχι, ήταν εγκωλβισμένος στην μικροπολιτική εκπλήρωση του «λεφτά υπάρχουν». Τι φαντάζεσαι, βλέπεις κι εσύ συνωμοσίες με Νίκο Παπανδρέου κλπ;
ΓΠ: 4. Τα μνημόνια τα διάβασε κανείς πριν τα ψηφίσει?
ΠΚ: Όχι. Αλλά και πάλι δεν θα καταλάβαιναν. Καλώς τα ψήφισαν σαν βόδια, λοιπόν. Προτιμώ τον αδιάβαστο Χρυσοχοιδη από τον Χρυσοχοιδη με άποψη.
ΓΠ: 5. Τα μνημόνια ήρθαν με copy-paste από άλλα αντίστοιχα ή έγινε κάποια στοιχειώδης προσαρμογή στην ελληνική πραγματικότητα?
ΠΚ: Όχι, δεν χρειαζόταν. Τα Μνημόνια έχουν γενική εφαρμογή, γιατί είναι πολύ «χαλαρές» προδιαγραφές. Το πρώτο Μνημόνιο περιείχε βασικές αρχές, όπως στόχους δημοσιονομικής πολιτικής. Η εξειδίκευση είναι που χρειάζεται προσαρμογή σε κάθε χώρα και, για το πρώτο Μνημόνιο, αυτό ήταν δουλειά ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ. Όταν σχεδιάζεις ένα σύστημα με γενικές προδιαγραφές που δεν δουλεύει, δεν φταίνε οι προδιαγραφές, φταίει το σύστημά σου και οι τεχνικές λύσεις που έχεις επιλέξει.
ΓΠ: 6. Υπήρξε η παραμικρή διαπραγμάτευση επί του περιεχομένου?
ΠΚ: Δεν τίθεται θέμα διαπραγμάτευσης. Δεν υπάρχουν αντικρουόμενα συμφέροντα. Κοινό συμφέρον Ελλάδας και δανειστών είναι να φύγουμε από το βούρκο και να γίνουμε Δυτική Οικονομία. Το «Διαπραγμάτευση» δεν είναι σωστή λέξη. «Εκτίμηση», «ανάλυση», ό,τι θες. Αλλά το «διαπραγμάτευση» είναι a priori λάθος.
ΓΠ: 7. Τα μνημόνια επιδέχονται αναπροσαρμογή?
ΠΚ: Εξαρτάται. Ως προς τους βασικούς τους άξονες, όχι. Δηλαδή ότι χρειάζεται απολύσεις στο Δημόσιο, ελαστικοποίηση εργασιακών σχέσεων, μείωση μισθολογικού κόστους σε Δημόσιο και Ιδιωτικό τομέα, ελάφρυνση των φορολογικών συντελεστών για τις (εξαγωγικές, κυρίως) επιχειρήσεις είναι αναμφισβήτητα. Οι λεπτομέρειες εφαρμογής μπορούν να αλλαχθούν.
ΘΚ: θα ηθελα να συμφωνησω αλλα και να διαφωνησω με μερικα. Ας πιασουμε καταρχην τα της διαφωνιας. (προειδοποιω πως δεν βαζω τονους σε οσα γραφω :))) 1. Διαφωνια πρωτη λοιπον. Γινομαστε ανταγωνιστικοι μειωνοντας τους μισθους. Δεν θα συμφωνουσα. Στην Ελλαδα το μη μισθολογικο κοστος ανερχεται περι του 45% των μικτων αποδοχων. Χονδροειδεις υπολογισμοι, αν ενας εργαζομενος παιρνει 1000ευρω μικτα, καταβαλλει 165 για εισφορες στα ταμεια του, και αλλα 285 ο εργοδοτης. Συνολο 435ευρω και βαζει στην τσεπη του 865. Αναλογα πως θα το δεις μιλαμε για 53.8% των καθαρων του αποδοχων η' περι το 45% των μικτων.
ΠΚ: Σωστό, είναι τραγικό το μη μισθολογικό κόστος. Δεν τολμούν να το αγγίξουν γιατί θα τιναχτεί στον αέρα το σύστημα συντάξεων και μετά θα χρειαστεί να το τροφοδοτήσουν μέσω κρατικού προυπολογισμού. Δεν θα ημουν αντίθετος σε μείωση αυτών των συντελεστών, αν ταυτόχρονα γινόταν δραματική -αντιλαικη, όμως- μείωση συντάξεων. Κι εκει εγειρονται θεματα ηθικά (ανταποδοτικότητα κλπ)
ΘΚ: Για να μην πολυλογω θα ηθελα να προσθεσω στην κουβεντα το 'παραδοξο του Kaldor' ο οποιος με μελετες που εκανε απεδειξε οτι μεταπολεμικα δεν υπαρχει ΚΑΜΜΙΑ συνδεση της μειωσης του μισθολογικου κοστος με αυξηση της ανταγωνιστικοτητας. Το αντιθετο. Απεδειξε οτι μεταπολεμικα οι χωρες που ειχαν τη μεγαλυτερη αυξηση του μισθ.κοστους πηραν και μεγαλυτερο μεριδιο αγορας. Αντιστοιχη μελετη εκανε και καποιος Fagerber για την περιοδο 1978-1994 αποδεικνυοντας το ιδιο παραδοξο. Οτι δηλαδη η αποψη οτι μειωση του Μισθολογικου Κοστους οδηγει σε αυξηση της ανταγωνιστικοτητας ειναι λανθασμενη. Περα ομως απο τους ερευνητες υπαρχει και η κοινη λογικη. Ειναι πιο ανταγωνιστικη οικονομια της Αλβανιας η' του Μπαγκλαντες? Δεν νομιζω.
ΠΚ: Δεν είναι καθολου παραδοξο, είναι Self-fulfilling prophecy. Τα πιο ανεπτυγμένα κράτη έχουν μεγαλύτερη διείσδυση στην αγορά και για να μπορέσουν να έχουν ακόμα μεγαλύτερη ανεβάζουν τους μισθούς ώστε οι επιχειρησεις να προσεγγίσουν ακόμα πιο εξειδικευμένο προσωπικό. Το δευτερο όμως έπεται του πρώτου. Η αύξηση της ανταγωνιστικότητας, σαφώς οδηγεί σε αύξηση του μισθολογικού κόστους και αυτή μειώνει τον ρυθμό αύξησης της ανταγωνιστικότητας ώσπου επέρχεται (ασταθής) ισορροπία. Κατόπιν μια μικρή μείωση της ανταγωνιστικότητας, αν δεν συνοδευτεί από μείωση των μισθών, μπορεί να φέρει ακριβώς τα αντίθετα και κατάρρευση. Ετσι δημιουργουνται οι κυκλοι του καπιταλισμού. Ηλεκτρικό ανάλογο: η αύξηση του ρεύματος σε ένα κύκλωμα οδηγεί σε αυξηση της επαγωγικής αντίστασης η οποία μετριάζει τον ρυθμό αύξησης του ρεύματος ώσπου να καταλήξεις σε μια ισορροπία. Όταν όμως έχεις ένα κύκλωμα του οποιου η μπαταρία δεν έχει αρκετή δύναμη να κινησει τα ηλεκτρόνια, η λύση δεν είναι να διατηρήσεις την αντίσταση, πρέπει να την μειώσεις μέχρι να πάρει μπροστά. Το Μπαγλκαντες και η Αλβανία δεν έχουν ανταγωνιστική οικονομία γιατί εκτός από χαμηλούς μισθούς έχουν και πολύ χαμηλη παραγωγικότητα. Για ΔΕΔΟΜΕΝΗ όμως παραγωγικότητα, η μείωση μισθών αυξάνει άμεσα την ανταγωνιστικότητα. Αν έχεις δλδ μια χώρα Α και μια χώρα Β που παράγουν ένα προιον το ίδιο αποδοτικά, αν η Α μειώσει μισθους αμεσως θα γινει πιο ανταγωνιστική από την Β. Αν όμως έχεις μια χώρα Α που παράγει 1 προιον/h και μια χώρα Β που παράγει 1.2 προιοντα/h, αν έχουν τους ίδιους μισθούς, σε ποια από τις δυο θα επιλέξεις να επενδύσεις; Προφανώς στην Β. Πώς μπορεί να το αντισταθμίσει αυτό η χώρα Α; Με δύο τρόπους: ο ενας είναι να αυξήσει την παραγωγικότητά της κατα 20% (πραγμα δυσκολο, χρονοβορο και προπαντως κοστοβορο) και ο άλλος είναι να μειώσει 17% το μισθολογικό της κόστος, κάτι που άμεσα ανακτά την ανταγωνιστικότητά της (με κοινωνική δυσαρέσκεια). (σε περίπτωση που έχουν διαφορετικό νόμισμα η χώρα Α έχει και την επιλογή να υποτιμήσει το νόμισμά της κατά 17%, αλλά εφόσον είναι εισαγωγική χώρα, το αποτέλεσμα θα ειναι ακριβως το ίδιο) Με βαση το παραπάνω, η Ελλάδα δεν γίνεται να έχει μισθό κοντά σε αυτόν της Ισπανίας όταν οι δυνατότητες παραγωγής της δεύτερης είναι πολύ πιο αυξημένες. Αντιστοιχα, αν οι μισθοι μας επεφταν σε μισθους Βουλγαριας, δεν θα είχαμε την ιδια ανταγωνιστικοτητα με τη Βουλγαρια, αλλα πολύ μεγαλύτερη γιατί είμαστε πιο παραγωγικη οικονομία. Είναι διαφορετικά τα μαθηματικά όταν είσαι σε ανοδική από ότι σε καθοδική σπείρα. Το πρόβλημα είναι τι κάνεις στην ασυνέχεια.
ΘΚ: Οποτε ερχομαστε στο γιατι κανουν τη μισθολογικη μειωση? ενταξει σε καποιο βαθμο για να βελτιωσουν την ανταγωνιστικοτητα αλλα εχουν και σημαντικες απωλειες που αντισταθμιζουν το οφελος (πχ μειωση εισφορων,αναγκη χρηματοδοτησης ταμειων κοκ). Η αποψη μου ειναι οτι κανουν τη μισθολογικη μειωση για να αντισταθμισουν την αδυναμια υποτιμησης του νομισματος. Επιδιωκουν μια εσωτερικη υποτιμηση αφου δεν μπορουν να την επιτυχουν λογω ευρω. Παραλληλα μειωνοντας τα εισοδηματα, μειωνουν την καταναλωση, μειωνουν τις εισαγωγες και βελτιωνουν το εμπορικο ισοζυγιο μας. Πετυχαινουν δηλαδη ισοδυναμο αποτελεσμα με την υποτιμηση του νομίσματος, ΔΙΑΤΗΡΩΝΤΑΣ συναλλαγματικη σταθερότητα (γιατι με ανεξαρτητο νομισμα θα μπορουσε η αναδραση να ειναι ισχυρα αρνητικη) Θα μπορουσαν να πετυχουν πολλα περισσοτερα για τον ανταγωνισμο αν: 1. μειωναν το μη μισθολογικο κοστος 2. απελευθερωναν κλειστα επαγγελματα πιο ουσιαστικα 3. μειωναν τη διαφθορα που κοστιζει ΠΟΛΥ στις υγιεις εταιρειες 4. εκλειναν και απεσυραν απο τον υγιη ανταγωνισμο τις παθογονες εταιρειες που λαθροβιουν εις βαρος αλλων 5. ενισχυαν την ανταγωνιστικοτητα διευκολυνοντας τη δημιουργια επιχειρησεων με απλουστερο νομικο πλαισιο 6. βελτιωναν την αποδοση δικαιοσυνης ιδιως των οικονομικων υποθεσεων 7. μειωναν τη φορολογια και παραλληλα διατηρουσαν ενα ΣΤΑΘΕΡΟ περιβαλλον επιχειρηματικοτητας που δεν το αλλαζαν με εκτακτες εισφορες κλπ 8. βελτιωναν την ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑ των ελληνικων εταιρειων και την προσβαση τους σε αλλες αγορες με συμφωνιες/προωθηση προιοντων 9. μειωνοντας τα επιτοκια δανεισμου 10. μειωση του κοστους αναπτυξης μιας εταιρειας στην ελλαδα, κοστος κατασκευης, περιοδος χαριτος για την αποδοση της επενδυσης, ειδικα φορολογικα καθεστωτα για αναπτυξιακους σκοπους Δεν ειμαι ειδικος, πιθανον καποιος αλλος θα κατεβαζε αλλα τοσα η' θα εσβηνε τα μισα.
ΠΚ: Συμφωνώ σε όλα. Αν ειχαν γινει απο το 2004 εως σημερα, τωρα θα μιλαγαμε διαφορετικά. Ομως τωρα δεν υπαρχει χρόνος και χανεται ακομα περισσοτερος. Δες τα κλειστα επαγγελματα. Ο πρωτος Νομος περασε πριν 2 χρονια ακριβως. Ακόμα όμως υπαρχουν. Και εμεις οι μηχανικοι ειμαστε ανάμεσά τους.
ΘΚ: Η απλουστευση ομως που ακολουθειται, ποναει χερι, κοβει κεφαλι, δεν οδηγει σε αυξηση της ανταγωνιστικοτητας. Οδηγει σε εξαθλιωση, οργη, κοινωνικη αποσυνθεση με αμφιβολα αποτελεσματα.
ΠΚ: Οδηγει σε όλα αυτα τα κακά αλλά και σε αυξηση της ανταγωνιστικότητας.
ΘΚ: θα επανελθω στη συζητηση που ειναι ιδιαιτερα ενδιαφερουσα. Να πω μοναχα σαν προοιμιο οτι συμφωνω οτι αν δεν υπηρχε Μνημονιο θα επρεπε να το δημιουργησουμε γιατι θελει θυσιες πολλες για να σταθει η χωρα στα ποδια της. Δεν ειμαι κατα των κατευθυνσεων αλλα των υλοποιησεων που εχουν ακολουθηθει οι οποιες ειναι και ανεμπνευστες και ακυρωνονται απο τα ημιμετρα που λαμβανονται.
ΠΚ: Δεν θα μπορούσα να συμφωνω περισσότερο.
ΘΚ: Εν γενει η διαφωνια μας δεν βρισκεται στο αν επηρεαζει η' οχι το μισθολογικο κοστος την ανταγωνιστικοτητα αλλα στο ποσο την επηρεαζει και ιδιως στο αν εχει παρενεργειες που ακυρωνουν τα οποια οφελη. Η δικη μου αποψη ειναι οτι το μισθολογικο κοστος εχει μικρη επιδραση στην δικη μας ανταγωνιστικοτητα αυτη τη στιγμη, εναντι ολων των αλλων παραγοντων, ενω παραλληλα δημιουργει παρα πολλα αλλα κοινωνικα προβληματα αλλα κυριως προβλημα και στην εσωτερικη οικονομια που δεν μπορουμε να τα αντιμετωπισουμε. Το προβλημα της παραγωγικοτητας ειναι το πλεον σημαντικο. Λες και σωστα οτι αν εχεις δυο χωρες με την ιδια παραγωγικοτητα, θα επενδυσεις σε αυτη με το μικροτερο μισθολογικο κόστος, ή αν μια χωρα εχει μεγαλυτερη παραγωγικοτητα πρεπει να το αντισταθμισεις με μειωση μισθολογικου κοστους. Αυτο ειναι μεν σωστο αλλα η επιδραση ειναι μικρη οταν η μια απο τις δυο χωρες εχει ιδιαιτερα μεγαλυτερο ΜΗ μισθολογικο κοστος, λογω υψηλης φορολογησης, λογω διαφθορας, λογω υψηλου κοστους αναπτυξης επιχειρησεων, λογω ελλειψης αναπτυξιακων προγραμματων κοκ. Θελω να πω οτι δεν μπορει να αυξανεις τη φορολογηση, να βαζεις εκτακτες εισφορες, να μειωνεις την ανταγωνιστικοτητα των επιχειρησεων που επιλεγουν την Ελλαδα αντι της Βουλγαριας, Ισπανιας κλπ στο διεθνες οικονομικο στιβο και μετα να το αντισταθμιζεις μειωνοντας τους μισθους. Επιπροσθετως σε μια οικονομια οπως η Ελληνικη, η διαρθρωση της αγορας εργασιας και της οικονομιας παιζει σημαντικο ρολο. Η χωρα μας εχει ενα πολυ μεγαλο αριθμο αυτοαπασχολουμενων σε αντιθεση με αλλες χωρες, γεγονος που μειωνει την επιδραση του μισθολογικου κοστους στους δεικτες ανταγωνιστικοτητας σημαντικα. Οταν υπαρχουν υψηλα ποσοστα αυτοαπασχολουμενων τοτε η φορολογηση, οι τιμες κλπ συνεισφερουν πολυ περισσοτερο. Συμφωνα με μελετη του ΣΕΒ προ μηνων, το μισθολογικο κοστος επιβαρυνει περι το 5% ενω την ιδια ωρα πανω απο 35% ειναι οι φοροι και πανω απο 45% οι τιμες (πετρελαιο, ενεργεια, ενοικια, τελη κλπ). Η διαρθρωση της οικονομιας μας ειναι τετοια που οι παρεμβασεις με μειωση κατα 22% των μισθων, με βαση τις επιταγες της Τροικα, δεν ηταν αναγκαιες μιας και η ελαστικοποιηση των σχεσεων εργασιας σε συνδυασμο με την ΑΝΕΡΓΙΑ (σημαντικος παραγοντας καθορισμου των μισθων) would do the trick. ΑΝ ομως αυξανεις φορους, εισφορες, τελη, πετρελαιο, τιμολογια ΔΕΗ κλπ τοτε houston we still got a problem. Και εκει θα ηθελα μια πιο εμπνευσμενη πολιτικη παρεμβαση. Μειωση τιμολογιων ΔΕΗ για βιομηχανιες και επιχειρησεις με ταδε τζιρο, εργαζομενυς κλπ, παρεμβαση στην αγορα μισθωσης επαγγελματικων χωρων κλπ. Δεν μπορει να εχεις στοχο τη βελτιωση της ανταγωνιστικοτητας και να αυξανεις το ΦΠΑ σε οτι σχετιζεται με τον τουρισμο που ειναι βαρια ανταγωνιστικη 'βιομηχανια' της χωρας. Δωσε ειδικα φορολογικα καθεστωτα σε εταιρειες που θα ερθουν να ανοιξουν βιομηχανιες στην Ελλαδα, ΑΜΕΣΑ και οχι μετα απο χιλιες σκεψεις και ηξεις αφιξεις. Το οφελος ειναι προφανες. Το να εχεις μια εταιρεια που θα απασχολει 100 εργαζομενους στην Ελλαδα και θα σου δινει 5% φορο μονο, ειναι προφανως καλυτερο απο το να μην την εχεις και να παιρνεις υψηλοτερους φορους απο το μηδεν. Οπως και να εχει, πλατιαζω. Νομιζω οτι θα συμφωνησουμε οτι η μισθολογικη μειωση πρεπει και οφειλει να εχει ενα οριο, και οτι απο μονη της ειναι τελειως ανωφελη και ανουσια και οτι δεν θα αντισταθμισει το προβλημα παραγωγικοτητας η' ανταγωνιστικοτητας της ελληνικης οικονομιας (παρα μονο ισως στον τομεα των παρεχομενων τουριστικων υπηρεσιων κατ'εμε). Και οτι δεν θα εχει τα αποτελεσματα που περιμενουν, οπως δεν τα ειχε και μια σειρα αλλων αποσπασματικων μετρων που εχουν λαβει. Για κλεισιμο στο θεμα, παραθετω μια ενδιαφερουσα και προσφατη μελετη, http://www.esee.gr/UploadFiles/Documents/GrafeioTypou/meleti-INEMY.pdf οπου φαινεται νομιζω εμφανως απο τα συμπερασματα και τις μετρησεις αλλα και τις συγκρισεις οτι το μισθολογικο κοστος ειναι σχετισμενο με την ανταγωνιστικοτητα αλλα δεν αποτελει τη μοναδικη αλλα ουτε καν την ισχυροτερη παραμετρο στον καθορισμο της. Το επενδυτικο περιβαλλον (οικονομικο, φορολογικο, νομικο, θεσμικο πλαισιο) μιας χωρας που δειχνει ποσο φιλικη σε επενδυσεις ειναι μια χωρα ειναι σημαντικοτερος παραγοντας υγ. με αυτα και με αυτα, δεν περασα στη δευτερη διαφωνια μου :) :) σχετικα με το οτι "Το έλλειμμα του προϋπολογισμού είναι ξεκάθαρα πρωτογενές με στοιχεία 2011, αλλά και 2012". αλλα θα βρω χρονο και θα επανελθω πιστευω αργοτερα :)
Δεν θα επιμείνω στα περι μισθολογικού κόστους, έχουμε δύο διαφορετικές θεωρήσεις, αλλά δεν είναι το μείζον.
ΑπάντησηΔιαγραφήΘα σταθώ σε μια πολύ σωστή διαπίστωση, ότι στην Ελλάδα έχουμε μεγάλο αριθμό αυτοαπασχολούμενων. Η βιοποικιλότητα δηλαδή, της οικονομίας μας, αποτελείται από πολλές μικρές επιχειρήσεις 1-2 απασχολούμενων, ή, στις περισσότερες περιπτώσεις λιγότερων από 5 εργαζομενων. Η διασπορά αυτή για κάποια χρόνια έδινε μεγάλη ανθεκτικότητα στον ιστό της οικονομίας, αλλά τώρα λειτουργεί ως ένας παράγοντας αδράνειας στην ανάκαμψή της. Ίσως το ίδιο μας το οικονομικό μοντέλο είναι που πρέπει να αλλάξει, με το κόστος να κλείσουν πολλές μικρές επιχειρήσεις και να δημιουργηθεί πεδίο (δηλαδή αγορά και ταυτόχρονα καταρτισμένο, φθηνό εργατικό δυναμικό) ώστε να ανοίξουν μεγαλύτερες.
Συμφωνώ απόλυτα με τα υπόλοιπα κίνητρα για τις επιχειρήσεις, όπως χαμηλή φορολογία, ΔΕΗ κλπ. Θα προσέθετα και λιγότερο χρονοβόρες διαδικασίες στα περιβαλλοντικά πιστοποιητικά ή και νόμους που να προστατεύουν την ανάπτυξη από τις ενστάσεις κάθε τοπικής κοινωνίας ή περιβαλλοντικής οργάνωσης.
Το 22% που αναφέρεις πάντως είναι η μείωση του κατώτατου μισθού, του κάτω ορίου δηλαδή. Είναι στα πλαίσια της ελαστικοποίησης των εργασιακών σχέσεων και όχι υποχρεωτική οριζόντια μείωση. Από εκεί και πέρα, πράγματι θα λειτουργήσουν οι κανόνες της αγοράς και οι μισθοί θα έχουν την ελευθερία να ισορροπήσουν σε πιο πραγματικά μεγέθη.
Ως προς το πρωτογενές έλλειμμα, θα χαρώ να δω τις σκέψεις σου, όμως δεν νομίζω ότι είναι το πρόβλημα: ακόμα και αν έχουμε πετύχει πλεόνασμα ή οριακό πλεόνασμα για κάποιους μήνες, αυτό έχει γίνει μέσω υπερφορολόγησης η οποία δεν προέρχεται από παραγώμενο πλούτο αλλά από διαθέσιμα. Συνεπώς, κάτι τέτοιο δεν είναι διατηρήσιμο. Το βασικό λογικό λάθος σε όσους υποστηρίζουν ότι έχουμε πρωτογενές δημοσινομικό πλεόνασμα, άρα δεν εξαρτόμαστε τόσο από το δανεισμό, είναι το εξής: δεν συνειδητοποιούν ότι, μη υπάρχοντος μηχανισμού επιστροφής χρήματος στη χώρα (και φυσικά μη ύπαρξης ευχέρειας να παραχθεί ή να κοπεί χρήμα εντός της χώρας) η δημοσιονομική ισορροπία μπορεί να επιτευχθεί μόνο για μικρό χρονικό διάστημα, αφού δεν μπορείς να κρατήσεις νερό σε τρύπιο κουβά.
Το μεγάλο μας πρόβλημα δεν είναι το δημοσιονομικό έλλειμμα, είναι το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών και αυτό ακριβώς πάει να χτυπήσει το Μνημόνιο 2 μέσω του αποπληθωρισμού.