Η Δημοκρατία είναι ένα υπέροχο σύστημα γιατί έχει μια απλή αρχή: δίκαιο είναι αυτό που επιθυμούν οι περισσότεροι. Θεωρητικά, είναι το ίδιο απλή και στην εφαρμογή... όταν μια ομάδα έχει να πάρει μια απόφαση, συζητάει, ανταλλάσει επιχειρήματα, κάθε μέλος της κατασταλάζει ατομικά και κατόπιν ψηφίζει. Η εκδοχή με τις περισσότερες ψήφους είναι η επικρατέστερη και οφείλουν να τη σεβαστούν όλοι, ακόμα και αν δεν την ψήφισαν. Αν τηρηθούν αυτοί οι απλοί κανόνες, μια σχετικά μικρή ομάδα ανθρώπων λειτουργεί και μέσα από τη σύνθεση προκύπτει το αποτέλεσμα που ικανοποιεί τους περισσότερους, ή έστω, δυσαρεστεί τους λιγότερους.
Από εκεί όμως αρχίζουν τα προβλήματα. Όταν η ομάδα μεγαλώνει, η άμεση δημοκρατία δεν είναι εφικτή. Για πρακτικούς λόγους, δεν είναι δυνατόν να ρωτούνται όλοι, ανά πάσα στιγμή, για κάθε απόφαση, ούτε να είναι πλήρως ενημερωμένοι επί των παραμέτρων της. Οι κοινωνίες βρήκαν τη λύση της έμμεσης, της αντιπροσωπευόμενης Δημοκρατίας όπου κάθε ομάδα ανθρώπων σε τακτά χρονικά διαστήματα εκλέγει κάποιους εκπροσώπους και τους δίνει την εντολή να προωθούν, κατά την κρίση τους, τις θέσεις της ομάδας.
Ένα προφανές ερώτημα είναι το πώς εξασφαλίζει η ομάδα ότι ο εκπρόσωπός της πραγματικά δρα όπως αυτή θα ήθελε. Μια πιθανή απάντηση είναι ότι ο έλεγχος της κοινωνίας εξασφαλίζεται με το τακτικό χαρακτήρα της διαδικασίας εκλογής. Στην πραγματικότητα, όμως, όσο μικρό και αν είναι το χρονικό διάστημα μεταξύ δύο εκλογών, υπάρχουν περιπτώσεις που καταφανώς η βούληση του εκλογικού σώματος δεν είναι ευθυγραμμισμένη με τις αποφάσεις του εκπροσώπου της. Στο χρόνο, όμως, που μεσολαβεί μέχρι την επόμενη εκλογική διαδικασία, οι αποφάσεις που παίρνονται δεν έχουν –ουσιαστικά- νομιμοποίηση. Είναι σαν η Δημοκρατία να αποτελείται από ένα σύνολο μικρές, τετραετείς, δικτατορίες.
Κάτι τέτοιο ζούμε στη χώρα μας αυτή την εποχή. Η κυβέρνηση έχει τη δυνατότητα με μια κοινοβουλευτική πλειοψηφία που έχει προέλθει από μια -πρωτοφανή σε διαφορά από το δεύτερο- εκλογική νίκη μόλις ενάμιση χρόνο πριν να προωθήσει όποιο μέτρο θεωρεί σωστό και ειδικότερα την τήρηση του Μνημονίου Συνεργασίας. Παρόλα αυτά, οι σφυγμομετρήσεις δείχνουν ότι το 70% του ελληνικού λαού διαφωνούν με την τήρηση του Μνημονίου. Είναι προφανές ότι το σύστημα σε αυτή την περίπτωση δεν λειτουργεί αντιπροσωπευτικά.
Ο προβληματισμός αυτός, όμως, οδηγεί και σε άλλους, πολύ πιο δομικούς. Σε ένα τόσο σοβαρό τεχνικό θέμα όπως η πορεία της Χώρας, με παραμέτρους οικονομικές και πολιτικές, ποια γνώμη έχει περισσότερες πιθανότητες να είναι σωστή: αυτή μιας ημι- ή παρα- πληροφορημένου μάζας ή μιας μερίδας τεχνοκρατών;
edit: Υπάρχει και η νομική διάσταση, την οποία δεν είχα σκεφτεί. Εξαιρετικό άρθρο... http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.article&id=7154 .
Από εκεί όμως αρχίζουν τα προβλήματα. Όταν η ομάδα μεγαλώνει, η άμεση δημοκρατία δεν είναι εφικτή. Για πρακτικούς λόγους, δεν είναι δυνατόν να ρωτούνται όλοι, ανά πάσα στιγμή, για κάθε απόφαση, ούτε να είναι πλήρως ενημερωμένοι επί των παραμέτρων της. Οι κοινωνίες βρήκαν τη λύση της έμμεσης, της αντιπροσωπευόμενης Δημοκρατίας όπου κάθε ομάδα ανθρώπων σε τακτά χρονικά διαστήματα εκλέγει κάποιους εκπροσώπους και τους δίνει την εντολή να προωθούν, κατά την κρίση τους, τις θέσεις της ομάδας.
Ένα προφανές ερώτημα είναι το πώς εξασφαλίζει η ομάδα ότι ο εκπρόσωπός της πραγματικά δρα όπως αυτή θα ήθελε. Μια πιθανή απάντηση είναι ότι ο έλεγχος της κοινωνίας εξασφαλίζεται με το τακτικό χαρακτήρα της διαδικασίας εκλογής. Στην πραγματικότητα, όμως, όσο μικρό και αν είναι το χρονικό διάστημα μεταξύ δύο εκλογών, υπάρχουν περιπτώσεις που καταφανώς η βούληση του εκλογικού σώματος δεν είναι ευθυγραμμισμένη με τις αποφάσεις του εκπροσώπου της. Στο χρόνο, όμως, που μεσολαβεί μέχρι την επόμενη εκλογική διαδικασία, οι αποφάσεις που παίρνονται δεν έχουν –ουσιαστικά- νομιμοποίηση. Είναι σαν η Δημοκρατία να αποτελείται από ένα σύνολο μικρές, τετραετείς, δικτατορίες.
Κάτι τέτοιο ζούμε στη χώρα μας αυτή την εποχή. Η κυβέρνηση έχει τη δυνατότητα με μια κοινοβουλευτική πλειοψηφία που έχει προέλθει από μια -πρωτοφανή σε διαφορά από το δεύτερο- εκλογική νίκη μόλις ενάμιση χρόνο πριν να προωθήσει όποιο μέτρο θεωρεί σωστό και ειδικότερα την τήρηση του Μνημονίου Συνεργασίας. Παρόλα αυτά, οι σφυγμομετρήσεις δείχνουν ότι το 70% του ελληνικού λαού διαφωνούν με την τήρηση του Μνημονίου. Είναι προφανές ότι το σύστημα σε αυτή την περίπτωση δεν λειτουργεί αντιπροσωπευτικά.
Ο προβληματισμός αυτός, όμως, οδηγεί και σε άλλους, πολύ πιο δομικούς. Σε ένα τόσο σοβαρό τεχνικό θέμα όπως η πορεία της Χώρας, με παραμέτρους οικονομικές και πολιτικές, ποια γνώμη έχει περισσότερες πιθανότητες να είναι σωστή: αυτή μιας ημι- ή παρα- πληροφορημένου μάζας ή μιας μερίδας τεχνοκρατών;
edit: Υπάρχει και η νομική διάσταση, την οποία δεν είχα σκεφτεί. Εξαιρετικό άρθρο... http://www.protagon.gr/?i=protagon.el.article&id=7154 .
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου